مقاله پژوهشی
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
نسیم بازشوشتری زاده؛ شمس اله ایوبی
چکیده
به‌منظور بررسی تغییرپذیری محتوای سزیم-137 در سایت مرجع شهرستان فریدن و ارتباط آن با برخی ویژگیهای خاک، تعداد 96 نمونه از اعماق 15-0 و 30-15 سانتیمتری و همچنین برای تعیین توزیع عمودی آن، 8 نمونه خاک از دو پروفیل مرجع از اعماق 5-0، 15-5، 25-15 و 35-25 سانتیمتری برداشته شد. دستگاه اسپکترومتری اشعه گاما برای آنالیز سزیم-137 مورد استفاده قرار ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تغییرپذیری محتوای سزیم-137 در سایت مرجع شهرستان فریدن و ارتباط آن با برخی ویژگیهای خاک، تعداد 96 نمونه از اعماق 15-0 و 30-15 سانتیمتری و همچنین برای تعیین توزیع عمودی آن، 8 نمونه خاک از دو پروفیل مرجع از اعماق 5-0، 15-5، 25-15 و 35-25 سانتیمتری برداشته شد. دستگاه اسپکترومتری اشعه گاما برای آنالیز سزیم-137 مورد استفاده قرار گرفت. مقادیر پذیرفتاری مغناطیسی در دو فرکانس 46/0 و 6/4 کیلوهرتز به وسیله دستگاه Bartington اندازهگیری شد. ویژگیهای خاک، شامل نیتروژن کل، مادهآلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، آهک، هدایت الکتریکی، pH، توزیع اندازه ذرات، سنگریزه و چگالی ظاهری در نمونهها تعیین شد. سزیم-137 از خود تغییرپذیری نسبتاً کم آشکار کرد. نتایج نشان داد، چگالی ظاهری بیشترین هم‌بستگی مثبت را با سزیم-137 (01/0˂p ،46/0=r) دارد. بین رس و سزیم-137، هم‌بستگی منفی (01/0˂p ،52/0-=r) مشاهده شد. کانیشناسی رس نشان داد که کانیهای ایلیت، کائولینیت و کلریت در سایت مرجع مورد مطالعه وجود دارند. نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه با روش گام به گام نشان داد که چگالی ظاهری، درصد رس و پذیرفتاری مغناطیسی در فرکانس پایین، 43 درصد از کل تغییرپذیری سزیم-137 را در سایت مورد مطالعه توجیه میکنند.
مقاله پژوهشی
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
مطهره نورزاده روشن؛ فرشاد کیانی؛ رضا قربانی نصرآبادی؛ سهیلا ابراهیمی؛ احمد ندیمی
چکیده
استان گلستان به دلیل پستی و بلندی، اقلیم متنوع، اراضی لسی و حساسیت این اراضی به فرسایش، نیاز به توجه بیشتری در خصوص حفاظت خاک دارد. روشهای مختلف برای افزایش کیفیت خاک پیشنهاد شدهاست. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش عملیات حفاظتی بر بهبود کیفیت زیستی خاک طراحی شده است. عملیات حفاظتی نهالکاری، تراسبندی و باغ‌کاری انتخاب ...
بیشتر
استان گلستان به دلیل پستی و بلندی، اقلیم متنوع، اراضی لسی و حساسیت این اراضی به فرسایش، نیاز به توجه بیشتری در خصوص حفاظت خاک دارد. روشهای مختلف برای افزایش کیفیت خاک پیشنهاد شدهاست. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش عملیات حفاظتی بر بهبود کیفیت زیستی خاک طراحی شده است. عملیات حفاظتی نهالکاری، تراسبندی و باغ‌کاری انتخاب و کیفیت زیستی آنها در مقایسه با اراضی زراعی، مرتعی و جنگلی بررسی شد. نتایج نشان داد که تبدیل اراضی جنگلی و مرتعی به کشاورزی موجب تخریب کیفیت خاک میشوند؛ به نحوی که شاخصهای کیفیت خاک، مانند موادآلی تا ۶۰ درصد و پایداری خاکدانه تا۷۰ درصد کاهش نشان میدهند. همچنین در این مطالعه شاخصهای زیستی و شاخصهای کیفیت زیستی خاک (QBS) و شاخصهای اکومرفولوژیک (EMI) کاهش نشان دادند. در مقابل عملیات حفاظتی باعث بهبود این شاخصها شده بود. در شاخصهای زیستی، عملیات نهالکاری و باغ‌کاری افزایشی حدود ۴۰ درصد در EMI و کربن زی‌توده میکروبی و تا ۸۰ درصد در تنفس میکروبی را موجب شدند و تراسبندی نسبت به عملیات دیگر بهبودی کم‌تر، در حدود ۱۱ درصد در EMI و تا ۲۰ درصد در کربن زی‌توده میکروبی موجب گردید. در مجموع روند یکسانی برای همهی شاخصها و عملیات قابل مشاهده نبود. کمی افزایش در برخی شاخصها مورد بررسی، مشاهده شد که به آن نظرمیرسد به دلیل عمر کوتاه عملیات حفاظتی بوده و در آینده نتایج، بهبود بیشتر و بهتری را نشان خواهند داد.
مقاله پژوهشی
طراحی و ارزیابی ماشینهای کشاورزی
داود کلانتری؛ حسین غلامی؛ مجید رجبی وندچالی
چکیده
پژوهش حاضر به طراحی، ساخت و آزمایش یک نوع روتوتیلر جدید مناسب برای مزارع کوچک و باغها پرداخته است. روتوتیلر ساخته شده دارای عرض کار 60 سانتیمتر، عمق کار 7 سانتیمتر، سرعت دورانی متغیر بین 140 تا 260 دور بر دقیقه، سرعت پیشروی برابر با سرعت حرکتی اپراتور و حداکثر توان 5/5 اسب بخار است. دور موتور در یک مرحله توسط تسمه و پولی قطر rpm 1108 و مجدداً ...
بیشتر
پژوهش حاضر به طراحی، ساخت و آزمایش یک نوع روتوتیلر جدید مناسب برای مزارع کوچک و باغها پرداخته است. روتوتیلر ساخته شده دارای عرض کار 60 سانتیمتر، عمق کار 7 سانتیمتر، سرعت دورانی متغیر بین 140 تا 260 دور بر دقیقه، سرعت پیشروی برابر با سرعت حرکتی اپراتور و حداکثر توان 5/5 اسب بخار است. دور موتور در یک مرحله توسط تسمه و پولی قطر rpm 1108 و مجدداً در دو مرحله دیگر توسط چرخ زنجیرو زنجیر، به ترتیب به rpm 312 و در نهایت به rpm 260 کاهش یافت. به این ترتیب، سرعت دورانی محور تیغهها در محدوده rpm 260-140 قرار گرفت که با تغییر دور موتور توسط اهرم کنترل دریچه گاز، قابل تنظیم است. با توجه به نمودارهای توان و گشتاور خروجی موتور مورد استفاده، حداکثر نیروی دینامیکی وارد بر تیغه در دور rpm 180روتور به دست آمد. به منظور بررسی توزیع تنش در مجموعهی فلنج، از تحلیل استاتیکی بر اساس نیروی دینامیکی بیشینه وارد بر تیغه در بسته نرم افزاری ANSYS WORKBENCH 2015 استفاده شد. بازده روتوتیلر ساخته شده در سرعتهای دورانی مختلف و رطوبتهای متفاوت زمین، در محدوده 92 تا 97 درصد به دست آمد. با افزایش سرعت دورانی تیغه در سرعت پیشروی ثابت دستگاه، کلوخههای کوچکتری بر جای ماند. استفاده از سرعت دورانی زیاد، به دلیل افزایش مصرف سوخت و سختتر بودن کنترل و هدایت دستگاه، به‌جز در مواقعی که دانهبندی بسیار ریز خاک مورد نیاز باشد، توصیه نمی‌گردد.
مقاله پژوهشی
تغذیه گیاه، حاصلخیزی خاک و کودها
سحر طاقدیس؛ مجید حجازی؛ وحیدرضا جلالی
چکیده
روی یکی از عناصر کم مصرف ضروری برای گیاه و انسان است و در بسیاری از چرخههای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی موجودات زنده نقش دارد. در شرایط کمبود روی، گیاهان از طریق ترشح اسیدهای آلی در ریزوسفر سبب افزایش فراهمی روی در خاک میشوند. به منظور بررسی سینتیک رهاسازی روی توسط اسیداگزالیک، 5/1 گرم از نمونههای خاک سطحی (30-0 سانتیمتر) در دو ...
بیشتر
روی یکی از عناصر کم مصرف ضروری برای گیاه و انسان است و در بسیاری از چرخههای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی موجودات زنده نقش دارد. در شرایط کمبود روی، گیاهان از طریق ترشح اسیدهای آلی در ریزوسفر سبب افزایش فراهمی روی در خاک میشوند. به منظور بررسی سینتیک رهاسازی روی توسط اسیداگزالیک، 5/1 گرم از نمونههای خاک سطحی (30-0 سانتیمتر) در دو تکرار به لولههای پلیاتیلنی حاوی 15 میلیلیتر اسید اگزالیک (نسبت 10:1 خاک به محلول) در دو سطح 100 و 200 میلیگرم در لیتر اضافه و سوسپانسیونها در بازه زمانی 1 تا 72 ساعت تکان داده شدند. در زمانهای مشخص شده غلظت روی در عصاره با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد؛ سپس معادلات مختلف سینتیکی بر دادههای حاصل از آزمایش برازش داده گردیدند. با توجه به نتایج، الگوی رهاسازی روی در خاک نشان داد که رهاسازی روی در ابتدا با سرعت زیاد انجام گرفته و با گذشت زمان به تدریج به یک تعادل نسبی رسیده است. افزایش سطح اسید اگزالیک در تمامی زمانها سبب کاهش رهاسازی روی در خاکهای مورد مطالعه شد. بر اساس ضریب تبیین و خطای استاندارد معادلات برازش یافته، معادلات ایلوویچ، تابع توانی و پخشیدگی پارابولیک و در انتها معادله مرتبه صفر به ترتیب به عنوان بهترین معادلات در توصیف دادهها شناخته شدند. نتایج نشان میدهد که کاربرد اسید اگزالیک در سطح 100 میلی گرم در لیتر میتواند سبب افزایش رهاسازی روی و افزایش قابلیت دسترسی آن در خاک شود.
مقاله پژوهشی
بیوشیمی، بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک
نعیمه عنایتی ضمیر؛ عبدالامیر معزی؛ شیلا خواجوی
چکیده
بیوسورفکتانتها ترکیبات آمفیفیلیک هستند که ریزجانداران گوناگونی توانایی ساخت آنها را دارند. این ریزجانداران در صنایع گوناگون و پاکسازی زیستگاه های آبی و خاکی کارایی ویژه ای دارند. این پژوهش با هدف جداسازی باکتری‌های سازنده بیوسورفکتانت انجام شد و توان ساخت بیوسورفکتانت توسط باکتری جداسازی شد و در کشتگاههای دارای کربن ...
بیشتر
بیوسورفکتانتها ترکیبات آمفیفیلیک هستند که ریزجانداران گوناگونی توانایی ساخت آنها را دارند. این ریزجانداران در صنایع گوناگون و پاکسازی زیستگاه های آبی و خاکی کارایی ویژه ای دارند. این پژوهش با هدف جداسازی باکتری‌های سازنده بیوسورفکتانت انجام شد و توان ساخت بیوسورفکتانت توسط باکتری جداسازی شد و در کشتگاههای دارای کربن آلی گوناگون )نفت سفید، گلوکز و ملاس نیشکر( در دماهای 30 و 37 درجه سلسیوس و زمان گرماگذاری 48 و 156 ساعت بررسی و ارزیابی گردید. برای شناسایی توان ساخت بیوسورفکتانت از روشهای کمی و کیفی غربالگری گوناگونی مانند توان همولیز، پراکنش نفت، فروپاشی نفت، فعالیت امولسیونکنندگی، سنجش آبگریزی یاخته و اندازهگیری کشش رویین بهرهگیری گردید؛ سپس برپایه یافتهها بهترین زیستگاه برای ساخت بیوسورفکتانت باکتری بررسی شد. در این پژوهش توان یک جدایه سازنده بیوسورفکتانت در شرایط گوناگون بررسی و آزمون شد. سویه جداسازی شده دارای همولیز مثبت یا β در محیط آگار خوندار بود. ترکیبهای ساخته شده سویه جداسازی شده در همه کشتگاههای با کربن آلی گوناگون در زمانها و دماهای به‌کار رفته به ته چاهک ته نشین شدند. این باکتری بیشترین کاهش کشش رویین را در کشتگاه دارای ملاس پس از 48 ساعت و در دمای 30 درجه سلسیوس داشت و توانست کشش رویین آن را تا 83/22 میلینیوتون بر متر کاهش دهد؛ همچنین بیشترین درصد امولسیونکنندگی (2/56 درصد) نیز در کشتگاه دارای ملاس پس از 48 ساعت و در دمای 30 درجه سلسیوس بهدست آمد. بیشینه درصد آبگریزی رویه یاخته در کشتگاه دارای ملاس (63/66 درصد) دیده شد. برپایه این نتایج نیاز به تحقیقات بیشتری برای استفاده از ملاس نیشکر به عنوان مواد پسماند کشاورزی برای تولید بیوسورفکنانت در سطح تجاری برای کاربردهای مختلف است.
مقاله پژوهشی
تغذیه گیاه، حاصلخیزی خاک و کودها
راضیه فخرایی مطلق؛ احمد کوچک زاده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ مرتضی پوزش شیرازی؛ عادل پشت دار
چکیده
شوری از جمله عوامل محدود کننده عملکرد محصولات در سرتاسر جهان به‌شمار می رود و این مسأله به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین مشکلات بخش کشاورزی مطرح است. کاربرد عناصر ریزمغذی یکی از راه‌های افزایش کمیت و کیفیت عملکرد گندم در شرایط تنش شوری میباشد. به‌منظور مطالعه تأثیر مصرف روی در بهبود غلظت روی در دانه ...
بیشتر
شوری از جمله عوامل محدود کننده عملکرد محصولات در سرتاسر جهان به‌شمار می رود و این مسأله به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین مشکلات بخش کشاورزی مطرح است. کاربرد عناصر ریزمغذی یکی از راه‌های افزایش کمیت و کیفیت عملکرد گندم در شرایط تنش شوری میباشد. به‌منظور مطالعه تأثیر مصرف روی در بهبود غلظت روی در دانه و عملکرد گندم رقم چمران، آزمایشی در سال 93-1392 در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابعطبیعی برازجان، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام گرفت؛ فاکتور اول: چهار سطح شوری 4 (شاهد)، 8، 12 و 16دسی‌‌زیمنس بر متر که در سه مرحله نموی (پنجه‌زنی(GS23)، گل‌دهی(GS55) و خمیری(GS71)) بر گیاه اعمال شد و فاکتور دوم: سطوح کاربرد روی شامل 0، 10، 20 و 30 میلیگرم در کیلوگرم خاک بود. نتایج نشان داد که در هنگام وجود تنش شوری، کاربرد مقادیر 10، 20 و 30 میلیگرم در کیلوگرم روی نسبت به شاهد، تغییرات معنی‌دار مثبتی در ارتفاع، تعداد دانه در سنبله، میزان رطوبت نسبی برگ، کلروفیل a، b، کلروفیل کل، کارتنویید، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و غلظت روی در دانه ایجاد نموده است. افزایش سطح روی کاربردی در هر یک از سطوح شوری موجب افزایش عملکرد گردید و بیشترین عملکرد دانه (03/692 گرم بر مترمربع) با کاربرد 30 میلیگرم روی در کیلوگرم خاک و شوری آب آبیاری 4 دسی زیمنس بر متر بهدست آمد. با افزایش مصرف کود سولفات روی، غلظت روی دانه و برگ افزایش یافت. بر همین اساس کاربرد روی میتواند به‌عنوان یک راه‌کار فیزیولوژیکی مفید جهت افزایش تحمل در برابر تنش شوری تلقی گردد. به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد که مصرف روی در آبیاری متناوب با آب شور از صدمه شدید شوری بر گیاه جلوگیری کرده، باعث بهبود صفات کیفی و عملکرد گندم می‌گردد.
مقاله پژوهشی
ارزیابی و تناسب اراضی
آناهید سلمان پور؛ محمد حسن صالحی؛ جهانگرد محمدی؛ عبدالمحمد محنت کش؛ سید حسن طباطبائی
چکیده
یکی از اهداف ارزیابی تناسب اراضی، تعیین درجه تناسب اراضی در صورتآن‌جام هرگونه عملیات عمرانی به منظور رفع یا ایجاد محدودیتهایی مانند شوری خاک است. مهم‌ترین محصولات زراعی شهرستان نیریز گندم و جو است. اما طی دو دهه اخیر مدیریتهای نادرست در بخش کشاورزی در منطقه، باعث کاهش و شور شدن آب شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان تغییر ...
بیشتر
یکی از اهداف ارزیابی تناسب اراضی، تعیین درجه تناسب اراضی در صورتآن‌جام هرگونه عملیات عمرانی به منظور رفع یا ایجاد محدودیتهایی مانند شوری خاک است. مهم‌ترین محصولات زراعی شهرستان نیریز گندم و جو است. اما طی دو دهه اخیر مدیریتهای نادرست در بخش کشاورزی در منطقه، باعث کاهش و شور شدن آب شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان تغییر کلاس یا درجه تناسب اراضی درصورت تغییر میزان هدایتالکتریکی خاک در اثر ادامه آبیاری با آب شور در منطقه نیریز برای 10 سال آینده آن‌جام شد. به‌اینمنظور، در 3 واحد نقشه خاک، مزارع گندم و جو انتخاب و پروفیل‌هایی حفر و ردهبندی شدند. نمونههای خاک تهیه وعملکرد و مقدارآبآبیاری برای هر مزرعه محاسبه گردید. مدلسازی شوری با نرمافزار هایدروس آن‌جام گرفت. ارزیابی کیفی و کمی تناسب اراضی برای محصولات آن‌جام و برای آینده مجدداً محاسبه گردید و درستی نتایج مدل هایدروس، با مقایسه با نقشه شوری منطقه بررسی شد. براساس نتایج، کلاس تناسب اقلیم در منطقه نیریز برای گندم S1 و برای جو S2 (محدودیت در میانگین حداکثر دمای سردترین ماه سال)، تعیین گردید. همچنین کلاس تناسب خاک و زمین، برای محصولات گندم و جو، در هر سه منطقه S1بود. نتایج نشان داد که با فرض عدم تغییر شرایط بارندگی و آبیاری در 10 سال، کلاس تناسب اراضی ثابت می‌ماند ولی درجه آن در طول زمان کاهش خواهد یافت. مقایسه نتایج مدلسازی و نقشههای شوری نیز، این روند را تایید کرد؛ بنابراین، جلوگیری از گسترش و افزایش شوری و از بین رفتن مزارع، توجه مبرم مسؤولان را می‌طلبد.
مقاله پژوهشی
شیمی و آلودگی خاک
علیرضا زراسوندی؛ مجید حیدری؛ احمدرضا لاهیجان زاده؛ صدیقه جلالی؛ محسن رضایی؛ مدینه ساعد؛ زهرا فریدونی
چکیده
افزایش گرد و غبارهای داخلی از یکسو و پیامدهای بهداشتی این طوفان‌ها از سوی دیگر، موجب شده است که بررسی زمینشیمی فلزات سنگین و شاخصهای زیستمحیطی طوفان‌های غبار در خوزستان، از اهمیت بالایی برخوردار باشد. در این راستا تعداد 40 نمونه گرد و غبار از اندازههای TSP و PM10 با دستگاه نمونهگیر High Volume Air Sampler گردآوری شد و غلظت فلزات ...
بیشتر
افزایش گرد و غبارهای داخلی از یکسو و پیامدهای بهداشتی این طوفان‌ها از سوی دیگر، موجب شده است که بررسی زمینشیمی فلزات سنگین و شاخصهای زیستمحیطی طوفان‌های غبار در خوزستان، از اهمیت بالایی برخوردار باشد. در این راستا تعداد 40 نمونه گرد و غبار از اندازههای TSP و PM10 با دستگاه نمونهگیر High Volume Air Sampler گردآوری شد و غلظت فلزات سنگین وانادیوم، کبالت، نیکل، آرسنیک، کادمیوم، سرب و روی با روش ICP-MS (multi-acid digestion- Perkin Elmer-SCIEX ELAN 6000) تعیین گردید. دادههای حاصل نشان میدهند، در نمونههای TSP، میزان سرب از 11/8 تا 197 میلیگرم بر کیلوگرم متغیر است و میانگین و میانه دادهها نیز به‌ترتیب 6/23 و 15/11 میلیگرم بر کیلوگرم میباشد. میزان روی نیز در PM10 در این نمونهها از 4670 تا بالغ بر 5000 میلیگرم بر کیلوگرم متغیر خواهد بود. در مورد نیکل نیز، غلظت این عنصر در نمونههای PM10 از 8/5 تا 2/43 میلیگرم بر کیلوگرم متغیر میباشد. کم‌ترین میزان کبالت نیز در نمونههای PM10 بوده و از 6/0 تا 7/4 میلیگرم بر کیلوگرم متغیر است. بیشترین فراوانی وانادیم نیز در نمونههای شهر اهواز مشاهده شد. نمونههای PM10 نسبت به TSP بیشترین میزان آرسنیک (12 میلیگرم بر کیلوگرم) را دارا هستند که از نظر بهداشتی بسیار نگران کننده است. پایینترین غلظت نیز، با میانگین 12/0 میلیگرم بر کیلوگرم مربوط به عنصر کادمیوم است. براساس دادههای حاصل از مطالعه فاکتور آلودگی، روند میزان فاکتور آلودگی عناصر بدین صورت است: سرب > روی > کادمیوم >آرسنیک > نیکل > کبالت> وانادیوم. میانگین درجه آلودگی نیز، در نمونههای PM10 با مقدار حدود 40 میلیگرم بر کیلوگرم نسبت به نمونههای TSPبا میانگین 10 میلیگرم بر کیلوگرم بسیار بیشتر است. در مورد فاکتور غنیشدگی نیز، روند کادمیوم > روی > نیکل > سرب > آرسنیک > وانادیوم > کبالت صادق است. بالاترین غنیشدگی آرسنیک نیز در نمونههای PM10 مشاهده میشود. از منظر شاخص آلودگی یکپارچه نیز، در نمونههای PM10، سرب، نیکل، وانادیم و کبالت غیر آلوده، کادمیوم آلودگی کم، آرسنیک آلودگی متوسط و روی آلودگی شدید را نشان میدهند. در نمونههای TSP عناصر وانادیوم،کبالت، آرسنیک رده غیر آلوده، عناصر سرب، نیکل، روی آلودگی کم و کادمیوم آلودگی شدید دارند. بررسی غلظت فلزات سنگین در گرد و غبارهای با منشأ مختلف تأیید مینماید که آرسنیک در نمونههای PM10 با منشأ داخلی میزان بالاتری دارد. بررسیهای فصلی نیز نشان میدهد که میزان عناصر وانادیم، کبالت و آرسنیک در فصل گرم و مقدار سرب در فصل سرد بالاتر میباشد. هم‌بستگی بالای کادمیوم (9/0) با کبالت، وانادیوم، نیکل نشان دهنده منشأ مشترک احتمالی این عناصر است.
مقاله پژوهشی
کانیهای رسی و میکرومورفوۀوژی
معصومه نجفی نیا؛ فرهاد خرمالی؛ فرشاد کیانی؛ مجتبی بارانی مطلق
چکیده
رسوبات لسی شمال ایران، حاوی اطلاعات ارزشمندی از شرایط اقلیمی و محیطی گذشته منطقه میباشند. مطالعات سنیابی و رسوب‌شناسی گستردهای بر روی لسهای میانی و اواخر پلیستوسن در دهه‌های گذشته صورت گرفته است؛ ولی نیاز به مطالعه مقایسهای در مورد رسوبات لسی قدیمیتر، ضروری است. از این رو، این پژوهش با هدف مطالعه کانیشناسی ...
بیشتر
رسوبات لسی شمال ایران، حاوی اطلاعات ارزشمندی از شرایط اقلیمی و محیطی گذشته منطقه میباشند. مطالعات سنیابی و رسوب‌شناسی گستردهای بر روی لسهای میانی و اواخر پلیستوسن در دهه‌های گذشته صورت گرفته است؛ ولی نیاز به مطالعه مقایسهای در مورد رسوبات لسی قدیمیتر، ضروری است. از این رو، این پژوهش با هدف مطالعه کانیشناسی رسی و خصوصیات فیزیکوشیمیایی پالئوسولهای لسی اوایل پلیستوسن و مقایسه آن با خاکهای لسی مدرن در مناطق آقبند، یلیبدراق و قرهآغاچ استان گلستان انجام شد. پس از بررسیهای کامل گزارشهای خاکشناسی و تفسیر عکسهای هوایی، در مجموع شش خاکرخ حفر و مطالعه گردید. پس از مشاهده‌های مقدماتی و صحرایی و تعیین افقها برای هر پروفیل در منطقه، ردهبندی خاکها براساس سیستمهای جهانی خاک صورت گرفت. سپس از هر یک از افقها به مقدار کافی نمونه خاک برای انجام آزمایشهای فیزیکوشیمیایی و کانیشناسی رس تهیه گردید. مقایسه نتایج آزمایشهای فیزیکوشیمیایی (نظیر رنگ، درصد آهک، میزان ظرفیت تبادل کاتیونی، نسبت آهن و ...) در خاکهای لسی قدیمی و مقایسه آن با خاکهای لسی مدرن، نشاندهنده این است که خاکهای لسی قدیمی، چندین مرحله خاکسازی را گذراندهاند. یکی از شاخصهای بررسی تغییر اقلیم گذشته در لسها، کانیهای رسی است. نتایج کانیشناسی رس نشان داد در خاکهای لسی اوایل پلیستوسن، وجود رسهای هوادیدهای، مانند اسمکتیت در مقادیر بیشتر بیانگر شرایط مرطوبتر و مساعد هوادیدگی در عصر بین یخچالی است و حضور رسهای اولیه و بدون تحول مانند ایلیت و کلریت در خاکهای لسی اواخر پلیستوسن، با اقلیم حال حاضر در منطقه مطابقت داشته، محیط خشکتر کنونی را تأیید مینماید.
