مقاله پژوهشی
نرگس محراب؛ مصطفی چرم؛ سعید حجتی
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، صفحه 1-11
چکیده
به منظور بررسی تأثیر زئولیت غنی شده با آمونیوم و دو نوع بافت خاک بر خصوصیات رشدی گیاه گندم و کارایی مصرف آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشگاه شهید چمران اهواز، در پاییز 1390 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 درصد و 10 درصد زئولیت خام، 5 درصد و 10 درصد زئولیت غنیشده با آمونیوم، تیمار کود ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر زئولیت غنی شده با آمونیوم و دو نوع بافت خاک بر خصوصیات رشدی گیاه گندم و کارایی مصرف آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشگاه شهید چمران اهواز، در پاییز 1390 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 درصد و 10 درصد زئولیت خام، 5 درصد و 10 درصد زئولیت غنیشده با آمونیوم، تیمار کود شیمیایی (100 کیلوگرم در هکتار) و بافت خاک شامل لوم رسی و لوم شنی بودند. نتایج نشان داد که بافت خاک بر تمام فاکتورهای خصوصیات رشدی گندم و همچنین کارایی مصرف آب در سطح یک درصد اثر معنیدار داشت. درصد نیتروژن گیاه، وزن هزاردانه و عملکرد دانه در خاک لوم شنی نسبت به لوم رسی بالاتر بود. کارایی مصرف آب در بافت لوم رسی بیشتر از لوم شنی اندازهگیری شد. هیچ یک از تیمارهای زئولیتی بر کارایی مصرف آب اثر معنی داری نداشتند. بالاترین درصد نیتروژن گیاه در تیمار کود شیمیایی و 10 درصد زئولیت غنیشده با آمونیوم و بالاترین عملکرد دانه در تیمار 10 درصد زئولیت غنیشده با آمونیوم مشاهده شد. بیشترین میزان C/Nدر تیمار 10 درصد زئولیت خام و در بافت لوم شنی اندازهگیری شد. بنابراین با کاربرد بیشتر زئولیت غنیشده با آمونیوم و با مصرف کمتر کود شیمیایی میتوان خصوصیات رشدی گیاه گندم را بهبود داد و از این طریق علاوه بر صرفهجویی در مصرف کودهای شیمیایی به کاهش آلودگیهای محیط زیست کمک کرد.
مقاله پژوهشی
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، صفحه 13-22
چکیده
مطالعه حاضر با هدف تعیین و ارزیابی ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی در کارگران سه کارگاه بسته بندی خرما انجام شده است. نتایج بدست آمده میتواند در ارایه راههای پیشگیری از آسیبهای یاد شده مورد استفاده قرار گیرد و به تأمین سلامت نیروی کار کمک نماید. در این مطالعه توصیفی- تحلیلی وضعیتهای بدنی 98 کارگر در شش وظیفه و 29 پوسچر ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف تعیین و ارزیابی ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی در کارگران سه کارگاه بسته بندی خرما انجام شده است. نتایج بدست آمده میتواند در ارایه راههای پیشگیری از آسیبهای یاد شده مورد استفاده قرار گیرد و به تأمین سلامت نیروی کار کمک نماید. در این مطالعه توصیفی- تحلیلی وضعیتهای بدنی 98 کارگر در شش وظیفه و 29 پوسچر کاری با استفاده از روش ارزیابی سریع کل بدنREBA ارزیابی شد و میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک بدست آمد. اطلاعات جمعآوری شده با استفاده از آزمونهای آماری t-test و2χ وآزمون نسبتها مورد تحلیل قرار گرفت. 05/0 > p به عنوان سطح معنیداری در نظر گرفته شد. میانگین سن و سابقهکار افراد مورد مطالعه به ترتیب برابر( 86/14∓9/34) سال و (79/5∓01/7 ) سال بدست آمد. 4/69درصد از افراد مورد مطالعه اظهار کردند که در طی 12 ماه گذشته حداقل در یک ناحیه از بدن دچار اختلالات اسکلتی- عضلانی بودهاند. بیشترین اختلالات در ناحیه کمر(6/30درصد)، زانو(5/25درصد) و پا و قوزکپا(5/23درصد) گزارش شده است. همچنین نتایج حاصل از تکنیکREBA نشان داد در میان 29 پوسچر کاری بررسی شده، 19 پوسچر در سطح خطر متوسط قرار داشتند و انجام اقدامات اصلاحی در مورد آنها ضروری است و 4 پوسچر در سطح خطر بالا قرار داشتند و اقدامات اصلاحی در مورد آنها باید هرچه زودتر انجام شود. این مطالعه نشان داد که میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از کار در بین کارگران کارگاههای بسته بندی خرمای مورد مطالعه بالا است. بر اساس نتایج بدست آمده، عمده ترین مشکل ارگونومیک در واحدهای مورد مطالعه پوسچر نامطلوب، بلند کردن و حمل دستی بار و خمش و پیچش کمر می باشد. انجام اقدامات اصلاحی جهت بهبود شرایط کارضروری است.
مقاله پژوهشی
نگین حسنوندی؛ احمد لندی؛ حمیدرضا متین فر؛ محمد حسن طاهرزاده
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، صفحه 23-34
چکیده
شوری خاک و شور شدن اراضی مجاور یکی از پدیدههای مخرب و محدود کنندۀ توسعه کشاورزی میباشد؛ لذا برای تداوم کشاورزی پایدار این پـدیده باید شناسایی، پایش و مدیریت شود. اولین گـام در این راه، شناسایی مناطق شور و تهیه نقشه شوری خـاکهای کشور است. این تحقیق به منظور ارائه مدلی برای تهیه نقشه شوری با استفاده از دادههای سنجنده ETM+ و مقادیر ...
بیشتر
شوری خاک و شور شدن اراضی مجاور یکی از پدیدههای مخرب و محدود کنندۀ توسعه کشاورزی میباشد؛ لذا برای تداوم کشاورزی پایدار این پـدیده باید شناسایی، پایش و مدیریت شود. اولین گـام در این راه، شناسایی مناطق شور و تهیه نقشه شوری خـاکهای کشور است. این تحقیق به منظور ارائه مدلی برای تهیه نقشه شوری با استفاده از دادههای سنجنده ETM+ و مقادیر شوری در جنوب اهواز انجام شد. موقعیت مکانی نمونهها با استفاده از تفسیر چشمی و تفاوت در بازتاب طیفی پدیدههای مختلف تعیین گردید. نمونهبرداری از عمق 15-0 سانتیمتر انجام شد و هدایت الکتریکی آنها در عصاره اشباع اندازهگیری گردید. ارزشهای طیفی هر یک از نمونهها در باندهای مختلف استخراج و ارتباط بین ارزشهای طیفی با مقادیر عددی شوری خاک بررسی شد. پس از تعیین باندهای مناسب برای شرکت در مدل، نتایج اولیه نشان داد که بین مقادیر شوری سطحی با باندهای 2 و 4 اصلی، شاخص روشنایی و شاخص پوشش گیاهی ارتباط معنیداری در سطح 1 درصد وجود دارد. با بررسی رابطه بین دادههای طیفی و مقادیر عددی شوری خاک و همچنین بر اساس همبستگی بین آنها، بهترین مدل رگرسیون خطی چند متغیره تعیین شد و در نهایت نقشه شوری بر اساس مدل رگرسیونی در محیط GIS تهیه گردید. میان مقادیر شوری واقعی و برآورد شده همبستگی معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد و ضریب همبستگی 772/0 میباشد. این امر نشان میدهد مدل بهدست آمده بر اساس اطلاعات ماهوارهای تخمینگر خوبی برای برآورد شوری سطحی خاک است.
مقاله پژوهشی
رضا صدقی؛ یوسف عباسپور گیلانده
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، صفحه 35-47
چکیده
ایجاد ساختمان مناسب در خاک بهمنظور رشد محصول از اهمیت زیادی برخوردار است و یکی از مشخصههای اصلی ساختمان خاک، اندازهی خاکدانهها است. راههای مختلفی برای نشان دادن وضعیت پایداری خاکدانهها و درجه خردشدگی وجود دارد که تعیین میانگین وزنی قطر خاکدانهها(MWD) یکی از آنها است.محققان عموماً (MWD)را مهم‌ترین معیار ...
بیشتر
ایجاد ساختمان مناسب در خاک بهمنظور رشد محصول از اهمیت زیادی برخوردار است و یکی از مشخصههای اصلی ساختمان خاک، اندازهی خاکدانهها است. راههای مختلفی برای نشان دادن وضعیت پایداری خاکدانهها و درجه خردشدگی وجود دارد که تعیین میانگین وزنی قطر خاکدانهها(MWD) یکی از آنها است.محققان عموماً (MWD)را مهم‌ترین معیار کمّی بهمنظور بیان درجهی خرد شدن خاک می‌شناسند.در این تحقیق تأثیر برخی از عوامل مؤثر بر خرد شدن خاک در ترکیب ادوات خاکورزی اولیه و ثانویه شامل زیرشکن، گاوآهن برگرداندار و دیسک ثانویه (ترکیب خاکورزی مرسوم در منطقه) بهمنظور تهیهی زمین برای کاشت محصولات زراعی (غلات) مورد بررسی قرار گرفت که شامل محتوی رطوبتی خاک در دو سطح، سرعت پیشروی تراکتور در پنج سطح و لایههای عمقی شخم نیز در پنج سطحبود.آزمایشهای مزرعه‌ای در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در قالب طرح کاملاً تصادفی (CRD) با سه تکرار انجام شد. در این مقاله، یک مدل هوشمند، بر اساس رویکرد اصول مدل فازی ممدانی،که برای پیش‌بینی خردشدگی خاک طی عملیات خاکورزی توسعه یافته شده، استفاده گردیده است. این مدل فازی شامل 50 قانون بود.نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات اصلی رطوبت، سرعت پیشروی و لایههای عمقی شخم به طور مجزا بر روی مقدار خردشدگی خاک معنیدار بود (سطح احتمال 1%). به طوری که با افزایش سرعت پیشروی و لایههای عمقی شخم و محتوی رطوبتی خاک،(MWD)بهطور معنیداری افزایش یافت. همچنین نتایج مدل فازی نشان داد که نقاط بهینه عوامل مورد بررسی برای اجرای یک شخم بهینه و مناسب در خاک شنلومی مورد بررسی که در آن تقریباً 50% خاک دانهها در محدوده 5/0 تا 6 میلیمتر توزیع شده باشند، به ترتیب برای رطوبت 16-12%، سرعت پیشروی 92/5 کیلومتر بر ساعت و لایه عمقی شخم 15 سانتی متر بهدست آمد.
مقاله پژوهشی
شیمی و آلودگی خاک
رویا زلقی؛ علی اکبر صفری سنجانی
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، صفحه 49-65
چکیده
گیاه‌پالایی روشی سازگار با محیط زیست برای برداشت آلایندهها از خاکهای آلوده، با کاربرد گیاهان است. این پژوهش برای ارزیابی توانایی گیاهان ذرت (zea mayse)، آفتابگردان (Helianthus annuus)، شاهدانه (Cannabis sativa) و کلزا Brassica napus)) کشت شده در خاک معدن سرب و روی آهنگران در برابر یک خاک کشاورزی (زراعی) برای انباشت فلزات سرب، روی و مس در شرایط گلخانهای ...
بیشتر
گیاه‌پالایی روشی سازگار با محیط زیست برای برداشت آلایندهها از خاکهای آلوده، با کاربرد گیاهان است. این پژوهش برای ارزیابی توانایی گیاهان ذرت (zea mayse)، آفتابگردان (Helianthus annuus)، شاهدانه (Cannabis sativa) و کلزا Brassica napus)) کشت شده در خاک معدن سرب و روی آهنگران در برابر یک خاک کشاورزی (زراعی) برای انباشت فلزات سرب، روی و مس در شرایط گلخانهای انجام شد. وزن خشک بخش هوایی و ریشه و غلظت فلزات در آنها، فاکتورهای ترابری و غنی سازی و ریخت‌های گوناگون فلزات در خاک اندازهگیری شد. توزیع سرب و روی در هر دو خاک به صورت باقیمانده>کربناته>آلی>تبادلی و توزیع مس به صورت باقیمانده> آلی> کربناته> تبادلی بود. کمترین و بیشترین غلظت سرب به ترتیب در بخش هوایی ذرت کشت شده در خاک کشاورزی و شاهدانه کشت شده در خاک معدن (50/25 و 30/301 میلیگرم در کیلوگرم) دیده شد. فاکتور ترابری سرب در دامنه 96/0-72/0 و به ترتیب آفتابگردان> شاهدانه> کلزا>ذرت، برای روی در دامنه 99/0-70/0 و به شکل آفتابگردان>ذرت>شاهدانه>کلزا و برای مس در دامنه 83/1-49/0 و به ترتیب آفتابگردان>شاهدانه>کلزا>ذرت بود. فاکتور غنی سازی سرب از 24/0 تا 48/0 به ترتیب در ذرت و شاهدانه دیده شد و برای روی نیز از 75/0 تا 01/1 به ترتیب در ذرت و آفتابگردان دیده شد. بیشترین فاکتور غنی سازی مس، در آفتابگردان (42/1) و کمترین آن در شاهدانه (39/0) دیده شد. نتایج نشان داد که هیچ یک از گیاهان بررسی شده بیش‌اندوز سرب، روی و مس نبودند. اما آفتابگردان و شاهدانه توانایی بیشتری در مقایسه با ذرت و کلزا برای انباشت سرب داشتند.
مقاله پژوهشی
شیمی و آلودگی خاک
کلثوم دالوند؛ سید عبداله افتخاری
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، صفحه 67-75
چکیده
کادمیم (Cd) یکی از فلزات سنگین میباشد که از طریق ریشه گیاهان جذب شده و در بخشهای خوراکی گیاهان تجمع مییابد و تأثیر منفیبر روی سلامت افراد جامعه میگذارد. این مطالعه به منظور بررسی جذب و تجمع کادمیم در اندامهای مختلف تربچه در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با تیمار کلرید کادمیم (0 (شاهد)، 30 ، 60 میلیگرم در ...
بیشتر
کادمیم (Cd) یکی از فلزات سنگین میباشد که از طریق ریشه گیاهان جذب شده و در بخشهای خوراکی گیاهان تجمع مییابد و تأثیر منفیبر روی سلامت افراد جامعه میگذارد. این مطالعه به منظور بررسی جذب و تجمع کادمیم در اندامهای مختلف تربچه در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با تیمار کلرید کادمیم (0 (شاهد)، 30 ، 60 میلیگرم در کیلوگرم خاک) و دو زمان برداشت (بلوغ تجاری(زمان اول) و یک هفته پس از بلوغ تجاری(زمان دوم)) با سه تکرار به صورت کشت گلدانی در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران به اجرا درآمد. نتایج این تحقیق نشان داد میزان تجمع کادمیم در اندامهای تربچه با افزایش غلظت کادمیم در خاک افزایش مییابد، به طوریکه بیشترین غلظت کادمیم در بخشهای ریشه(35/79 میلیگرم در کیلوگرم در زمان دوم)، هیپوکوتیل (36 میلی گرم در کیلوگرم در زمان اول)، پوست هیپوکوتیل(45 میلی گرم در کیلوگرم در زمان اول)، دمبرگ (75/47 میلیگرم در کیلوگرم در زمان دوم)، برگ (4/95 میلیگرم در کیلوگرم در زمان دوم) در غلظت 60 میلیگرم در کیلوگرم خاک مشاهده شد. نتایج نشان داد که در تیمارکادمیم عمده تجمع مربوط به زمان اول میباشد و با گذشت زمان در برداشت دوم تجمع کادمیم در اندامهای تربچه در حال افزایش بود. در بین اندامهای مختلف تربچه برگها بیشترین تجمع کادمیم را به خود اختصاص دادند؛ بیشترین تجمع کادمیم به ترتیب در بخشهای برگ، ریشه، دمبرگ، پوست هیپوکوتیل و هیپوکوتیل میباشد.
مقاله پژوهشی
ارزیابی و تناسب اراضی
وجیهه شاهرخ؛ شمس اله ایوبی
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، صفحه 77-92
چکیده
این مطالعه به منظور بررسی تناسب اراضی منطقه زرینشهر و مبارکه واقع در غرب اصفهان به روش تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای کاربریهای مهم منطقه انجام گرفت. برای انجام ارزیابی، ابتدا ساختار سلسله مراتبی متشکل از هدف، معیار، زیرمعیار و گزینه ایجاد شد. هدف، تعیین اولویت کاربری در هر واحد اراضی (32 واحد)، معیارها شامل تناسب خاک، ...
بیشتر
این مطالعه به منظور بررسی تناسب اراضی منطقه زرینشهر و مبارکه واقع در غرب اصفهان به روش تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای کاربریهای مهم منطقه انجام گرفت. برای انجام ارزیابی، ابتدا ساختار سلسله مراتبی متشکل از هدف، معیار، زیرمعیار و گزینه ایجاد شد. هدف، تعیین اولویت کاربری در هر واحد اراضی (32 واحد)، معیارها شامل تناسب خاک، تناسب اقلیم، سودآوری ناخالص، فاصله تا بازار فروش، دسترسی به شبکه آب، عواقب محیطی فیزیکی و عواقب محیطی شیمیایی و گزینهها نیز عبارت از کشت گندم و کشت برنج بود. برای انجام مطالعات در منطقه به روش نظارت شده در واحدهای خاک با دانش کارشناسی، 39 خاکرخ تشریح و معیارها بررسی گردید. با استفاده از پرسشنامههای تکمیل شده (30 پرسشنامه) توسط کارشناسان و نرمافزار Expert Choice 2000، وزنهای همه فاکتورها محاسبه شد؛ سپس با ضرب مقادیر واقعی استاندارد شده همه معیارها و زیرمعیارها در وزنهای محاسبه شده، وزن نهایی هر یک از کاربریها مشخص شد. نتایج نشان داد که حداکثر شاخص اراضی برای گندم در واحد 3-2 به میزان 4/77 و حداقل این شاخص در واحد 9-4 و به میزان 86/18 بود. بیشترین و کمترین مقدار شاخص اراضی برای برنج نیز به ترتیب 85/26 (در واحد 10-4) و 43/7 (در واحد 11-4) محاسبه گردید. بیشترین و کمترین وزن به ترتیب متعلق به معیار تناسب اقلیم و معیار فاصله تا بازار فروش با نرخ ناسازگاری 09/0 بود. نتایج این روش نشان داد که در همه واحدهای اراضی اولویت کاربری با کشت گندم میباشد.
مقاله پژوهشی
بیوشیمی، بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک
شایان شریعتی؛ حسینعلی علیخانی؛ احمد علی پوربابائی؛ فاطمه شریعتی
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، صفحه 93-107
چکیده
توانایی باکتری افزاینده رشد گیاه سودوموناس فلورسنس در افزایش عملکرد و جذب عناصر غذایی گیاه ذرت انجام گردید. بدین منظور از موادیمانند نانوذره مزوپورسیلیسی، ورمیکمپوست، بنتونیت و ترکیبی از این سه ماده به عنوان حامل بهرهگیری کرده و پس از نگهداری زادمایهها به مدت شش ماه، برای کشت گیاه زادمایه ها به دو روش مایهزنی به خاک و ...
بیشتر
توانایی باکتری افزاینده رشد گیاه سودوموناس فلورسنس در افزایش عملکرد و جذب عناصر غذایی گیاه ذرت انجام گردید. بدین منظور از موادیمانند نانوذره مزوپورسیلیسی، ورمیکمپوست، بنتونیت و ترکیبی از این سه ماده به عنوان حامل بهرهگیری کرده و پس از نگهداری زادمایهها به مدت شش ماه، برای کشت گیاه زادمایه ها به دو روش مایهزنی به خاک و بذر مورد بهرهبرداری قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با سه تکرار، 3 تیمار زادمایه و 2 تیمار کودی دی آمونیوم فسفات، سوپرفسفات ساده و شاهد ( فاقد کود فسفره) به دو روش مایهزنی به خاک و بذر انجام شد. پس از گذشت 60 روز از رشد گیاه ذرت برخی شاخصهای رشد گیاه و غلظت برخی عناصر اندام هوایی گیاه اندازهگیری شد. نتایج نشان داد زادمایه باکتری سودوموناس فلورسنس به ترتیب 74، 46 و 1/22 درصد میزان فسفر اندام هوایی، عملکرد کل و کلروفیل را بهطور معنیداری نسبت به گیاه شاهد افزایش داد (05/0 >P) اما تفاوت معنیداری با تیمارهای کود فسفری نشان نداد(P>0.05). زادمایه بر پایه ورمیکمپوست توانست بهطور معنیداری آهن و روی اندام هوایی را به ترتیب 114 و 6/53 درصد نسبت به گیاه شاهد افزایش دهد(05/0 >P). مقایسات ارتوگونال بین دو روش مایهزنی به بذر و خاک نشان داد که در فاکتور فسفر اندام هوایی در رویه 5 درصد روش مایهزنی به بذر شایستهتر بوده و در دیگر فاکتورها تفاوتمعنیداری بین این دو روش دیده نشد(05/0 >P).
