ارزیابی و تناسب اراضی
نیکروز باقری؛ علیرضا سبزواری؛ علی رجبی پور
چکیده
انتخاب الگویکشت یکی از عوامل اصلی افزایش بهرهوری تولید در کشاورزی محسوب میشود. با توجه به گستردگی معیارها و تأثیر متفاوت آنها بر الگویکشت، استفاده از روشهای تصمیمگیری ضروری است. از اینرو، پژوهش حاضر به اولویتبندی عوامل مؤثر بر تعیین الگویکشت مناسب محصولات کشاورزی با بهکارگیری روشهای تصمیمگیری چندمعیاره میپردازد. ...
بیشتر
انتخاب الگویکشت یکی از عوامل اصلی افزایش بهرهوری تولید در کشاورزی محسوب میشود. با توجه به گستردگی معیارها و تأثیر متفاوت آنها بر الگویکشت، استفاده از روشهای تصمیمگیری ضروری است. از اینرو، پژوهش حاضر به اولویتبندی عوامل مؤثر بر تعیین الگویکشت مناسب محصولات کشاورزی با بهکارگیری روشهای تصمیمگیری چندمعیاره میپردازد. پژوهش در پهنه کشاورزی دشت سیلاخور در استان لرستان اجرا شد. از چهار روش تصمیمگیری شامل تحلیل سلسله مراتبی، میانگین ساده وزنی، تاپسیس، و ویکور برای تعیین اولویت عوامل کشت استفاده شد. عوامل مؤثر بر انتخاب الگویکشت در منطقه را میتوان به ترتیب در شش عامل، مکانیزاسیونی(فنی)- زراعی (با وزن 11/0)، خاک و اقلیم (با وزن 13/0)، مدیریتی کلان دولت (با وزن 42/0)، پشتیبان تولید (با وزن 02/0)، اجتماعی و حاشیهای تولید (با وزن 04/0)، دستهبندی کرد که در مجموع عوامل مؤثر در انتخاب الگوی-کشت منطقه را تبیین میکنند. همچنین، عاملهای سود محصول (با وزن 125/0)، سیاست کلان دولت (با وزن 122/0)، دسترسی به سرمایه نقدی موردنیاز کشتو کار (با وزن 116/0)، اندازه واحد بهرهبرداری (با وزن 021/0) و نیاز آبی محصول (با وزن 014/0)، بیشترین اولویت را در انتخاب الگویکشت داشتند. در نهایت با ادغام استراتژیها و روش میانگین رتبه، الگویکشت منطقه به ترتیب اولویت و رتبه، به صورت گندم (5/1)، چغندرقندپاییزه (5/2)، کلزا (3)، جو (5/3)، برنج (6)، کینوا (25/6)، نخودپاییزه و زعفران (75/6)، پیشنهاد شد.
ارزیابی و تناسب اراضی
نازنین خاکی پور
چکیده
تغییر کاربری اراضی یکی از مهمترین معضلات کنونی کشور ما به ویژه در اراضی جنگلهای هیرکانی شمال کشور است. در این مطالعه سعی شده است تاثیرات این تغییرات در درازمدت ( 50 ساله) بر برخی شاخصهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور سه کاربری جنگل طبیعی، چایکاری و شالیکاری تعیین و در هر کاربری 10 نقطه با شرایط یکسان ...
بیشتر
تغییر کاربری اراضی یکی از مهمترین معضلات کنونی کشور ما به ویژه در اراضی جنگلهای هیرکانی شمال کشور است. در این مطالعه سعی شده است تاثیرات این تغییرات در درازمدت ( 50 ساله) بر برخی شاخصهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور سه کاربری جنگل طبیعی، چایکاری و شالیکاری تعیین و در هر کاربری 10 نقطه با شرایط یکسان از نظر شیب، درصد پوشش گیاهی و مدیریت انتخاب شدند و تجزیههای مختلف روی نمونهها صورت گرفت . نتایج آماری در این مطالعه نشان داد، بر اثر تغییر کاربری اراضی از جنگل به چایکاری و شالیکاری میزان کربن آلی کاهش و در مقابل میزان pH و کربنات کلسیم افزایش یافته است. بر اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی به دوکاربری دیگر به طور معنیداری شاخصهای پایداری خاکدانه ها (MWD، GMD و WSA) کاهش یافته است و به تبع آن جرم مخصوص ظاهری خاک افزایش یافته است. این افزایش یک رخداد مخرب است، زیرا حاکی از تخریب ساختمان خاک است. میزان MWD در جنگل معادل 95/1 میلی متر، در اراضی چایکاری 2/1 میلی متر و در اراضی شالیکاری معادل 45/0 میلیمتر متغیر بود. میزان کربن آلی ذره ای به عنوان یکی از شاخصهای کیفیت خاک در اراضی جنگلی در حداکثر مقدار مشاهده شد. این تغییر علاوه بر کاهش مواد آلی ناشی از تردد بیش از حد ماشینآلات در اراضی شالیزاری نیز می باشد. نتایج نشان داد که میانگین تنفس میکروبی به عنوان شاخص زیستی خاک در جنگل طبیعی معادل 300 میلی گرم در روز در هر گرم خاک بوده و در دو کاربری چایکاری و شالیکاری به ترتیب معادل 200 و 120 میلی گرم بر گرم خاک در روز محاسبه شد که در هر سه کاربری اختلاف معنیداری (P<0.05) نشان داد. در مجموع نتایج نشان داد که تغییر کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه باعث تخریب اراضی و کاهش تقلیل کیفیت خاک شده است.
ارزیابی و تناسب اراضی
بهنام کامکار؛ پریسا علی زاده دهکردی؛ پویا اعلایی بازکیایی؛ امید عبدی
چکیده
شناخت وضعیت اراضی از نظر قابلیت کشت یک گیاه زراعی خاص اهمیت زیادی دارد و سبب میشود تا در اولویتبندی اختصاص اراضی به کشت گیاهان زراعی مختلف هوشمندانهتر عمل کنیم. این تحقیق با هدف ارزیابی تناسب اراضی استان گلستان برای کشت محصول سویا و میزان انطباق مزارع زیر کشت فعلی با لایههای تناسب اراضی به دست آمده انجام شد. این مطالعه در اراضی ...
بیشتر
شناخت وضعیت اراضی از نظر قابلیت کشت یک گیاه زراعی خاص اهمیت زیادی دارد و سبب میشود تا در اولویتبندی اختصاص اراضی به کشت گیاهان زراعی مختلف هوشمندانهتر عمل کنیم. این تحقیق با هدف ارزیابی تناسب اراضی استان گلستان برای کشت محصول سویا و میزان انطباق مزارع زیر کشت فعلی با لایههای تناسب اراضی به دست آمده انجام شد. این مطالعه در اراضی زراعی استان گلستان با مساحتی برابر 821 هزار هکتار انجام شد که ابتدا اراضی واقعی زیر کشت سویا با استفاده از 1674 نمونهی زمینی برداشتشده از محصولات مختلف و روش پردازش تصویر شیءگرا (OBIA) تفکیک شد. سپس با استفاده از لایههای خصوصیات خاک، اقلیم و توپوگرافی، اراضی مستعد کشت این گیاه در محدوده مورد مطالعه مشخص شد. اهمیت نسبی هر عامل از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تعیین شد. در نهایت نقشه تناسب اراضی برای کشت این محصول تهیه و با انطباق لایه مزارع تفکیک شده با کلاسههای تناسب متناظر، وضعیت تناسب اراضی زیر کشت این محصول تحلیل شد. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که معیار خاک بر مکانیابی کشت سویا با ضریب 52/0 بیشترین تأثیرگذاری را داشت. نتایج نشان داد که بیشتر اراضی (حدود 87 درصد)، در طبقه مستعد و حدود 13 درصد در طبقه نسبتاً مستعد قرار دارند. بررسی انطباق اراضی زیر کشت سویا با طبقات تناسب اراضی سویا نشان داد که 99 درصد سطح اراضی سویا در طبقه تناسب مستعد گرفتهاند که نشان میدهد کشاورزان در انتخاب موقعیت اراضی زیر کشت خود به خوبی عمل کردهاند.
ارزیابی و تناسب اراضی
مسلم زرینی بهادر؛ جواد گیوی؛ روح الله تفی زاده مهرجردی
چکیده
گندم یکی از غلات کلیدی است که منبع تغذیه برای میلیونها نفر از مردم جهان را فراهم میکند. با توجه به جمعیت رو به افزایش کشور و نیاز روز افزون به این محصول استراتژیک، در تحقیق حاضر، عوامل مؤثر بر عملکرد گندم دیم به ترتیب اهمیت و کارایی روشهای مختلف برآورد تغییرات مکانی این عملکرد مورد بررسی قرار گرفت و نقشه تغییرات مکانی آن ترسیم ...
بیشتر
گندم یکی از غلات کلیدی است که منبع تغذیه برای میلیونها نفر از مردم جهان را فراهم میکند. با توجه به جمعیت رو به افزایش کشور و نیاز روز افزون به این محصول استراتژیک، در تحقیق حاضر، عوامل مؤثر بر عملکرد گندم دیم به ترتیب اهمیت و کارایی روشهای مختلف برآورد تغییرات مکانی این عملکرد مورد بررسی قرار گرفت و نقشه تغییرات مکانی آن ترسیم شد. تعداد 125 عملکرد اندازهگیریشده در حوضه آبخیز بدر شهرستان قروه در استان کردستان، با استفاده از مدلهای شبکه عصبی مصنوعی، تحلیل درخت تصمیم، آنالیز تشخیصی و مدل میانگینگیری نزدیکترین همسایه K به دادههای کمکی (مستخرج از مدل رقومی ارتفاع، تصویر ماهواره لندست و نقشه ژئومرفولوژی) ارتباط داده شد. سپس با استفاده از معادله بهدست آمده برای نقاط فاقد مشاهده، میزان عملکرد برای آن نقاط برآورد و نقشه تغییرات مکانی عملکرد پیشبینیشده ترسیم گردید. الگوریتم ReliefAttributeEval در نرم افزار وکا، به ترتیب کاهش اهمیت، ژئومورفولوژی، موقعیت نسبی شیب، انحنای طولی، شاخص همواری قله برآمدگی با درجه تفکیک بالا، شیب، شاخص گیاهی تفاضلی نرمال شده و شاخص گیاهی تعدیل کننده اثر خاک را به عنوان مهمترین عوامل مؤثر در تولید، شناسایی کرد. نتایج بررسیها نشان داد که مدل میانگینگیری نزدیکترین همسایه K که یک روش جدید در برآورد مکانی عملکرد میباشد، با بالاترین ضریب تبیین، یعنی 998/0= R2 و کمترین میانگین ریشه مربعات خطا (408/31 = RMSE) بهتر از سایر مدلهای به کار رفته در این پژوهش، مقادیر عملکرد گندم دیم را پیشبینی نمود.
ارزیابی و تناسب اراضی
جواد گیوی؛ حجت دیالمی؛ مهدی نادری خوراسگانی
چکیده
در ارزیابی تناسب اراضی، ظرفیت تولید زمین شناسائی و متناسب با این ظرفیت، نوع کاربری مشخص می شود. این تحقیق با هدف ارزیابی کیفی تناسب اراضی منطقه دشتستان در استان بوشهر برای کاشت نخل خرمای کبکاب با استفاده از دو روش پارامتریک و تحلیل سلسله مراتبی فازی و مقایسه این دو روش، اجرا گردید. بدین منظور، 50 نخلستان دارای نخل خرمای کبکاب، به عنوان ...
بیشتر
در ارزیابی تناسب اراضی، ظرفیت تولید زمین شناسائی و متناسب با این ظرفیت، نوع کاربری مشخص می شود. این تحقیق با هدف ارزیابی کیفی تناسب اراضی منطقه دشتستان در استان بوشهر برای کاشت نخل خرمای کبکاب با استفاده از دو روش پارامتریک و تحلیل سلسله مراتبی فازی و مقایسه این دو روش، اجرا گردید. بدین منظور، 50 نخلستان دارای نخل خرمای کبکاب، به عنوان نقاط مطالعاتی انتخاب شد. سپس اقدام به تهیه دادههای صحرایی و آزمایشگاهی مربوط به این واحدهای اراضی و محاسبه شاخصهای اراضی با استفاده از دو روش پارامتریک (فرمول ریشه دوم) و تحلیل سلسله مراتبی فازی گردید. در نهایت، کلاسهای تناسب اراضی تعیین و دقت دو روش در تعیین این کلاسها مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج ارزیابی کیفی تناسب اراضی بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، نشان داد که 6/96 و 4/3 درصد اراضی مورد مطالعه، به ترتیب در کلاسهای تناسب S2 و S3 قرار میگیرند. این در حالی است که بر اساس روش پارامتریک (فرمول ریشه دوم)، 82 و 18 درصد اراضی مورد مطالعه، به ترتیب در کلاسهای تناسب S3 و Nواقع میشوند. مقایسه ضرایب همبستگی بین شاخص اراضی محاسبه شده و مقادیرعملکرد اندازهگیری شده، نشان داد که به دلیل وجود ضریب تبیین بالاتر، روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (69/0R2 =) نسبت به روش پارامتریک فائو (فرمول ریشه دوم) (53/0R2 =)، از صحت و دقت بیشتری در تعیین کلاسهای تناسب اراضی برای کاشت نخل خرمای کبکاب در منطقه مورد مطالعه، برخورداراست.
ارزیابی و تناسب اراضی
آناهید سلمان پور؛ محمد حسن صالحی؛ جهانگرد محمدی؛ عبدالمحمد محنت کش؛ سید حسن طباطبائی
چکیده
یکی از اهداف ارزیابی تناسب اراضی، تعیین درجه تناسب اراضی در صورتآنجام هرگونه عملیات عمرانی به منظور رفع یا ایجاد محدودیتهایی مانند شوری خاک است. مهمترین محصولات زراعی شهرستان نیریز گندم و جو است. اما طی دو دهه اخیر مدیریتهای نادرست در بخش کشاورزی در منطقه، باعث کاهش و شور شدن آب شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان تغییر ...
بیشتر
یکی از اهداف ارزیابی تناسب اراضی، تعیین درجه تناسب اراضی در صورتآنجام هرگونه عملیات عمرانی به منظور رفع یا ایجاد محدودیتهایی مانند شوری خاک است. مهمترین محصولات زراعی شهرستان نیریز گندم و جو است. اما طی دو دهه اخیر مدیریتهای نادرست در بخش کشاورزی در منطقه، باعث کاهش و شور شدن آب شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان تغییر کلاس یا درجه تناسب اراضی درصورت تغییر میزان هدایتالکتریکی خاک در اثر ادامه آبیاری با آب شور در منطقه نیریز برای 10 سال آینده آنجام شد. بهاینمنظور، در 3 واحد نقشه خاک، مزارع گندم و جو انتخاب و پروفیلهایی حفر و ردهبندی شدند. نمونههای خاک تهیه وعملکرد و مقدارآبآبیاری برای هر مزرعه محاسبه گردید. مدلسازی شوری با نرمافزار هایدروس آنجام گرفت. ارزیابی کیفی و کمی تناسب اراضی برای محصولات آنجام و برای آینده مجدداً محاسبه گردید و درستی نتایج مدل هایدروس، با مقایسه با نقشه شوری منطقه بررسی شد. براساس نتایج، کلاس تناسب اقلیم در منطقه نیریز برای گندم S1 و برای جو S2 (محدودیت در میانگین حداکثر دمای سردترین ماه سال)، تعیین گردید. همچنین کلاس تناسب خاک و زمین، برای محصولات گندم و جو، در هر سه منطقه S1بود. نتایج نشان داد که با فرض عدم تغییر شرایط بارندگی و آبیاری در 10 سال، کلاس تناسب اراضی ثابت میماند ولی درجه آن در طول زمان کاهش خواهد یافت. مقایسه نتایج مدلسازی و نقشههای شوری نیز، این روند را تایید کرد؛ بنابراین، جلوگیری از گسترش و افزایش شوری و از بین رفتن مزارع، توجه مبرم مسؤولان را میطلبد.
ارزیابی و تناسب اراضی
وجیهه شاهرخ؛ شمس اله ایوبی
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 77-92
چکیده
این مطالعه به منظور بررسی تناسب اراضی منطقه زرینشهر و مبارکه واقع در غرب اصفهان به روش تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای کاربریهای مهم منطقه انجام گرفت. برای انجام ارزیابی، ابتدا ساختار سلسله مراتبی متشکل از هدف، معیار، زیرمعیار و گزینه ایجاد شد. هدف، تعیین اولویت کاربری در هر واحد اراضی (32 واحد)، معیارها شامل تناسب خاک، ...
بیشتر
این مطالعه به منظور بررسی تناسب اراضی منطقه زرینشهر و مبارکه واقع در غرب اصفهان به روش تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای کاربریهای مهم منطقه انجام گرفت. برای انجام ارزیابی، ابتدا ساختار سلسله مراتبی متشکل از هدف، معیار، زیرمعیار و گزینه ایجاد شد. هدف، تعیین اولویت کاربری در هر واحد اراضی (32 واحد)، معیارها شامل تناسب خاک، تناسب اقلیم، سودآوری ناخالص، فاصله تا بازار فروش، دسترسی به شبکه آب، عواقب محیطی فیزیکی و عواقب محیطی شیمیایی و گزینهها نیز عبارت از کشت گندم و کشت برنج بود. برای انجام مطالعات در منطقه به روش نظارت شده در واحدهای خاک با دانش کارشناسی، 39 خاکرخ تشریح و معیارها بررسی گردید. با استفاده از پرسشنامههای تکمیل شده (30 پرسشنامه) توسط کارشناسان و نرمافزار Expert Choice 2000، وزنهای همه فاکتورها محاسبه شد؛ سپس با ضرب مقادیر واقعی استاندارد شده همه معیارها و زیرمعیارها در وزنهای محاسبه شده، وزن نهایی هر یک از کاربریها مشخص شد. نتایج نشان داد که حداکثر شاخص اراضی برای گندم در واحد 3-2 به میزان 4/77 و حداقل این شاخص در واحد 9-4 و به میزان 86/18 بود. بیشترین و کمترین مقدار شاخص اراضی برای برنج نیز به ترتیب 85/26 (در واحد 10-4) و 43/7 (در واحد 11-4) محاسبه گردید. بیشترین و کمترین وزن به ترتیب متعلق به معیار تناسب اقلیم و معیار فاصله تا بازار فروش با نرخ ناسازگاری 09/0 بود. نتایج این روش نشان داد که در همه واحدهای اراضی اولویت کاربری با کشت گندم میباشد.