فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
حیدر غفاری؛ هادی عامری خواه
چکیده
باتوجه به فقدان تجهیزات مناسب در ایستگاه‌های رسوب‌سنجی کشور و اندازهگیری بسیار محدود داده‌های رسوب، تخمین مقدار رسوب در روزهای فاقد داده در راستای مدیریت منابع آب و خاک بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش، از تکنیک‌های مختلف یادگیری ماشینی شامل، شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، سیستم استنتاجی فازی-عصبی تطبیقی (ANFIS) و جنگل تصادفی (RF) به‌منظور ...
بیشتر
باتوجه به فقدان تجهیزات مناسب در ایستگاه‌های رسوب‌سنجی کشور و اندازهگیری بسیار محدود داده‌های رسوب، تخمین مقدار رسوب در روزهای فاقد داده در راستای مدیریت منابع آب و خاک بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش، از تکنیک‌های مختلف یادگیری ماشینی شامل، شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، سیستم استنتاجی فازی-عصبی تطبیقی (ANFIS) و جنگل تصادفی (RF) به‌منظور شبیه‌سازی رسوب و برآورد آن در روزهای فاقد داده استفاده شد. برای دستیابی به اهداف پژوهش، ابتدا داده‌های بلند مدت هواشناسی و هیدرومتری (سال 2000 تا 2020) از سازمان‌های مرتبط جمع‌آوری و قبل از ورود به مدل پیش-پردازش شدند. متغیرهای ورودی به مدل‌ها شامل بارندگی، دبی جریان، شاخص پوشش گیاهی نرمال‌شده، دمای حداکثر و دمای حداقل بود و مقادیر رسوب معلق به عنوان خروجی تمام مدل‌ها در نظر گرفته شد. داده-ها قبل از مدل‌سازی با نسبت 70 -30 به دو گروه داده-های آموزشی و داده‌های آزمون تقسیم شدند. کارایی مدل‌ها با استفاده از پنج شاخص ضریب تبیین (R2)، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، درصد اریب (PBIS)، میانگین خطای مطلق (MAE) و ضریب ناش-ساتکلیف (NSE) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که در مورد ایستگاه ماشین از بین تکنیک‌های مختلف، مدل شبکه عصبی دارای بیشترین مقدار ضریب تبیین (78/0) و کمترین مقدار خطا بود. همچنین در مورد ایستگاه منجنیق، مدل شبکه عصبی و نروفازی عملکرد تقریبا مشابهی را نشان دادند. لذا، مدل شبکه عصبی به عنوان مدل برتر در این پژوهش انتخاب شد. میانگین تولید سالانه رسوب برای کل دوره آماری بر اساس مدل شبکه عصبی، برابر با 1 تن در هکتار در سال بدست آمد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
وجیهه درستکار؛ زهرا گنجی نوروزی؛ صفورا ناهیدان
چکیده
چرخه‌های تر و خشک شدن در خاک دارای اثرهای مثبت و منفی بر پایداری ساختمان خاک می‌باشد. مواد آلی می‌تواند پیامدهای این چرخه‌ها را در خاک تحت تأثیر قرار دهد. این پژوهش با هدف بررسی اثر همزمان چرخه‌های تر و خشک شدن و مواد آلی بر شاخصهای پایداری ساختمان خاک در روش ارزیابی منحنی مشخصه رطوبتی پر انرژی انجام گرفت. برای این منظور بقایای ...
بیشتر
چرخه‌های تر و خشک شدن در خاک دارای اثرهای مثبت و منفی بر پایداری ساختمان خاک می‌باشد. مواد آلی می‌تواند پیامدهای این چرخه‌ها را در خاک تحت تأثیر قرار دهد. این پژوهش با هدف بررسی اثر همزمان چرخه‌های تر و خشک شدن و مواد آلی بر شاخصهای پایداری ساختمان خاک در روش ارزیابی منحنی مشخصه رطوبتی پر انرژی انجام گرفت. برای این منظور بقایای گلرنگ در سه سطح صفر، 1 و 2 درصد در شش تیمار چرخه‌های تر و خشک شدن شامل صفر، 1، 2، 4، 8 و 10 چرخه در سه تکرار به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزایش تعداد چرخه‌های تر و خشک شدن از صفر تا 4 چرخه با افزایش حجم منافذ قابل زهکشی و کاهش مکش در نقطه عطف منحنی رطوبتی سبب افزایش شاخص پایداری و نسبت پایداری ساختمان خاک شد. افزایش بیشتر تعداد چرخه‌ها پایداری ساختمان و شاخصها مربوطه را کاهش داد. افزایش ماده آلی نیز سبب بهبود ساختمان خاک به ویژه در تیمار 2 درصد بقایا شد و اثر مخرب اعمال 10 چرخه تر و خشک شدن را کاهش داد. شاخص S در تیمار اعمال 4 چرخه حداکثر بود و با افزایش بیشتر تعداد چرخه‌ها کاهش یافت. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که وقوع تعداد اندک چرخه‌های تر و خشک شدن باعث بهبود وضعیت ساختمانی خاک و کیفیت فیزیکی خاک می‌شود، اما اعمال چرخه‌های پی در پی می‌تواند آثار مخرب به دنبال داشته باشد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
سحر اخوان؛ سهیلا ابراهیمی؛ مریم نوابیان؛ محمود شعبانپور؛ سید علیرضا موحدی نائینی؛ علی مجتهدی
چکیده
ماکروپورهای خاک مهمترین عامل انتقال پساب کودها و میکروارگانیسم‌ها از جمله باکتری‌های شاخص مدفوعی به خاکهای عمیق‌تر و حتی به آب‌های زیرزمینی میباشند. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف مطالعه ترابری ترجیحی و نگهداشت باکتری اشرشیاکولای به‌عنوان یک باکتری شاخص و متداول در کودهای حیوانی در شرایط استفاده از آب شور تعریف گردید. ...
بیشتر
ماکروپورهای خاک مهمترین عامل انتقال پساب کودها و میکروارگانیسم‌ها از جمله باکتری‌های شاخص مدفوعی به خاکهای عمیق‌تر و حتی به آب‌های زیرزمینی میباشند. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف مطالعه ترابری ترجیحی و نگهداشت باکتری اشرشیاکولای به‌عنوان یک باکتری شاخص و متداول در کودهای حیوانی در شرایط استفاده از آب شور تعریف گردید. مطالعات آزمایشگاهی در سیستم جریان ترجیحی با ماکروپورهای مصنوعی با قطرهای مختلف (1 و 2 سانتیمتر) و تیمار شوری مختلف آب (1، 2 و 4 دسیزیمنس بر متر) تحت جریان اشباع در سال ۱۳۹۵ انجام شد. طرح آماری مورد استفاده، فاکتوریل دو فاکتوره در قالب طرح کاملاً تصادفی بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل شوری و قطر ماکروپور بر میانگین غلظت خروجی(Cav)، ضریب پالایش باکتری (fλ)، شاخص نسبی جذب باکتری (SR) و عمق بیشینه پیش بینی شده انتقال باکتری (Zmax) در سطح آماری پنج درصد معنی دار بود. تیمار شوری 4 دسی زیمنس بر متر و بدون قطر ماکروپور بیشترین مقدار پالایش (01/0 کلنی بر میلی لیتر) را نشان دادند، به طوری که با افزایش قدرت یونی به میزان ۲ برابر، از میزان پالایش ۳۰ درصد کاسته شد. به طور کلی نتایج نشان داد که عامل اصلی انتقال باکتری وجود جریان ترجیحی در اثر پیوستگی ماکروپور است، اما شوری به عنوان یک عامل بازدارنده با افزایش قدرت یونی محلول خاک، میزان پالایش باکتری را کاهش داد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
حمید کلیشادی؛ محمد رضا مصدقی؛ شمس الله ایوبی؛ حسین اسدی
چکیده
پایداری خاکدانه‌ها یکی از عوامل مهم اثرگذار بر فرسایش خاک است. هدف از انجام این پژوهش مقایسه روشهای مختلف برآورد پایداری خاکدانه‌ها، شامل اندازهگیری پاشمان، الک تر و مقاومت برشی اندازه‌گیری‌شده با فروسنج مخروطی اُفتان برای برآورد فرسایش پاشمان است. برای این منظور، 28 نمونه خاک با ویژگیهای اولیه متفاوت از نظر بافت، آهک و ماده ...
بیشتر
پایداری خاکدانه‌ها یکی از عوامل مهم اثرگذار بر فرسایش خاک است. هدف از انجام این پژوهش مقایسه روشهای مختلف برآورد پایداری خاکدانه‌ها، شامل اندازهگیری پاشمان، الک تر و مقاومت برشی اندازه‌گیری‌شده با فروسنج مخروطی اُفتان برای برآورد فرسایش پاشمان است. برای این منظور، 28 نمونه خاک با ویژگیهای اولیه متفاوت از نظر بافت، آهک و ماده آلی از خاکهای سطحی استآن‌های اصفهان و چهارمحال بختیاری جمع‌آوری شد. میزان پاشمان (S) با دستگاه شبیهساز باران، مقاومت برشی (τ) با فروسنج مخروطی اُفتان و میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها (MWD) و میانگین هندسی قطر خاکدانه‌ها (GMD) با استفاده از الک تر اندازهگیری شدند. نتایج همبستگی بین روشهای مختلف نشان داد میزان پاشمان با τ و GMD همبستگی منفی و معنی‌دار و τ با GMD و MWD همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. نتایج نشان داد که S عمدتاً به توزیع اندازه ذرات، MWD و GMD به کربن آلی، و τ هم به توزیع اندازه ذرات و هم به کربن آلی خاک وابسته است. برای ارزیابی کارآیی روش‌ها در خاکهای متفاوت، خاکهای مورد مطالعه با استفاده از روش K-means در محیط نرم‌افزار MATLAB بر اساس ویژگیهای اولیه خوشه‌بندی شدند. مقایسه میانگین بین خوشه‌ها با استفاده از آزمون حداقل تفاوت معنی‌دار (LSD) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد هر سه روش، روند تغییرات پایداری خاکدانه در گروه‌های مختلف را به طور مشابه برآورد می‌کنند؛ بنابراین روشهای ذکرشده به‌جای یکدیگر قابل‌استفاده هستند و فروسنج مخروطی اُفتان را میتوان به عنوان یک روش درجا برای اندازهگیری پایداری خاکدانه در برابر فرسایش پاشمانی معرفی کرد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
روح اله رضایی ارشد؛ مجید محمودآبادی؛ محمد هادی فرپور؛ مجید فکری
چکیده
رگبارهای شدید و فرساینده، به‌طور معمول با وزش بادهای تند همراه است. هرچند شناخت اثرات متقابل باران و باد اهمیت ویژهای در پژوهش‌های فرسایش خاک دارد، ولی تاکنون مطالعه جامعی در این زمینه و در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی انجام نشده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی فرسایش بینشیاری ناشی از باران در حضور سرعتهای مختلف باد بر روی چند ...
بیشتر
رگبارهای شدید و فرساینده، به‌طور معمول با وزش بادهای تند همراه است. هرچند شناخت اثرات متقابل باران و باد اهمیت ویژهای در پژوهش‌های فرسایش خاک دارد، ولی تاکنون مطالعه جامعی در این زمینه و در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی انجام نشده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی فرسایش بینشیاری ناشی از باران در حضور سرعتهای مختلف باد بر روی چند خاک زراعی با استفاده از شبیهساز همزمان باد، باران و رواناب انجام شد. چهار سرعت باد شامل صفر، 6، 9 و 12 متر در ثانیه در ارتفاع 40 سانتیمتر و سه شدت باران 30، 50 و 75 میلیمتر در ساعت بر روی سه خاک زراعی، با بزرگترین اندازه ذرات 2، 75/4 و 8 میلیمتر ایجاد و شدت فرسایش بینشیاری اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که سرعت باد تأثیر معنیداری بر شدت فرسایش بینشیاری دارد. با افزایش سرعت باد از 6 متر در ثانیه به 9 و 12متر در ثانیه، شدت فرسایش بینشیاری به‌طور معنیداری افزایش یافت که این موضوع نشان از وجود یک آستانه برای سرعت باد در تشدید فرسایش بینشیاری دارد. میانگین شدت فرسایش در سرعت صفر، 6، 9 و 12 متر در ثانیه باد به ترتیب 4-10 ×43/0، 4-10 ×54/0، 4-10 ×97/0 و 4-10 ×46/1 کیلوگرم بر متر مربع در ثانیه اندازهگیری گردید. همچنین با افزایش شدت باران و کاهش اندازه خاکدانه‌ها، شدت فرسایش بینشیاری افزایش نشان داد. یافتههای این پژوهش، اهمیت سرعت باد به ویژه سرعتهای بیشتر از مقدار آستانه را در بررسی فرسایش بینشیاری نشان میدهد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
حسین خیرآبادی؛ مجید محمودآبادی؛ وحیدرضا جلالی؛ هرمزد نقوی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی نمونه‌گیر BSNE در تله‌اندازی ذرات رسوب حاصل از اعمال سرعتهای مختلف باد بر روی خاکهای با توزیع اندازه ذرات متفاوت و همچنین معرفی پارامتری جدید با عنوان انتقال‌پذیری ذرات رسوب در ارتفاع‌های مختلف با استفاده از آزمایش تونل باد انجام شد. سه سرعت باد شامل 6، 10 و 14 متر بر ثانیه در ارتفاع 40 سانتیمتری بر ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی نمونه‌گیر BSNE در تله‌اندازی ذرات رسوب حاصل از اعمال سرعتهای مختلف باد بر روی خاکهای با توزیع اندازه ذرات متفاوت و همچنین معرفی پارامتری جدید با عنوان انتقال‌پذیری ذرات رسوب در ارتفاع‌های مختلف با استفاده از آزمایش تونل باد انجام شد. سه سرعت باد شامل 6، 10 و 14 متر بر ثانیه در ارتفاع 40 سانتیمتری بر روی سطحی به طول 7 متر از سه نمونه خاک (با حداکثر اندازه ذرات 2، 75/4 و 8 میلیمتر (D2mm، D4.75mm و D8mm) ایجاد و رسوب تولیدی با استفاده از نمونه‌گیر BSNEدر ارتفاع‌های 10، 30، 50، 70 سانتیمتر جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد با افزایش ارتفاع، مقدار رسوب انتقال یافته به صورت نمایی کاهش می‌یابد. با افزایش سرعت باد، مقدار رسوب تولیدی افزایش و با بزرگ‌تر شدن اندازه ذرات خاکدانه، مقدار آن کاهش یافت. شدت انتقال ذرات در نزدیک بستر برای خاکهای D2mm، D4.75mm و D8mm به‌ترتیب بین 28/0 تا 11/2، 19/0 تا 06/1 و 23/0 تا 65/0 گرم بر سانتی‌مترمربع در دقیقه متغیر بود. کارایی نمونه‌گیر رسوب بسته به سرعتهای مختلف باد و اندازه ذرات متفاوت خاک، بین 53 تا 82 درصد نوسان داشت. همچنین مشخص گردید که با افزایش ارتفاع از سطح، میزان انتقال‌پذیری ذرات رسوب در واحد سرعت باد، بطور نمایی کاهش می‌یابد. یافته‌ها بیانگر این مطلب نیز بود که در بین کلاس‌های مختلف اندازه ذرات رسوب، برای نمونه‌گیرهای منتخب در دو ارتفاع 10 و 30 سانتیمتر، ذرات در دامنه اندازه 125 تا 500 میکرون، بیشترین انتخاب‌پذیری را دارند.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
شمس اله ایوبی؛ زانیار فیضی؛ محمد رضا مصدقی؛ علی اصغر بسالت پور
چکیده
فرسایش بادی به طور جدی منابع آب و خاک را تهدید کرده و در زمین‌های کشاورزی، یک مشکل زیست‌محیطی جهانی شناخته می‌شود. با توجه به هزینه‌های سنگین کنترل فرسایش بادی و دشوار بودن شرایط کاری، انتخاب شیوه‌های اصولی و فنی در جهت تثبیت مناطق مستعد فرسایش، علاوه بر افزایش بازدهی کار در کاهش هزینه‌ها نیز مؤثر خواهد بود. در پژوهش حاضر تأثیر ...
بیشتر
فرسایش بادی به طور جدی منابع آب و خاک را تهدید کرده و در زمین‌های کشاورزی، یک مشکل زیست‌محیطی جهانی شناخته می‌شود. با توجه به هزینه‌های سنگین کنترل فرسایش بادی و دشوار بودن شرایط کاری، انتخاب شیوه‌های اصولی و فنی در جهت تثبیت مناطق مستعد فرسایش، علاوه بر افزایش بازدهی کار در کاهش هزینه‌ها نیز مؤثر خواهد بود. در پژوهش حاضر تأثیر خاکپوشهای رس بنتونیت، پلی وینیل استات و بیوچار خرما بر برخی ویژگی های فیزیکی و مکانیکی رسوبات بادرفتی به صورت طرح فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. جهت تهیه تیمارهای رس بنتونیت، پلی وینیل استات و بیوچارخرما به ترتیب 20، 7 و 20 گرم از تیمارهای ذکرشده در 1 لیتر آب مخلوط گردید. هر یک از تیمارهای تهیهشده بر روی سه سینی پر شده از ماسه بادی که سطحی برابر با یک متر مربع را تشکیل میدادند پاشیده شدند. بعد از بررسی نمونه ها در هفته های 1، 2 ، 4 ، 10 و 20 هفته پس از اعمال تیمارها خاک پوشهای پلی وینیل استات و رس بنتنویت تاثیر معنی دار مثبتی بر ویژگی های مثبت مکانیکی در راستای وظایف اصلی خاک پوش بودند و بیوچار رفتار ضعیف تری از خود نشان داد. dd
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
نسیم بازشوشتری زاده؛ شمس اله ایوبی
چکیده
به‌منظور بررسی تغییرپذیری محتوای سزیم-137 در سایت مرجع شهرستان فریدن و ارتباط آن با برخی ویژگیهای خاک، تعداد 96 نمونه از اعماق 15-0 و 30-15 سانتیمتری و همچنین برای تعیین توزیع عمودی آن، 8 نمونه خاک از دو پروفیل مرجع از اعماق 5-0، 15-5، 25-15 و 35-25 سانتیمتری برداشته شد. دستگاه اسپکترومتری اشعه گاما برای آنالیز سزیم-137 مورد استفاده قرار ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تغییرپذیری محتوای سزیم-137 در سایت مرجع شهرستان فریدن و ارتباط آن با برخی ویژگیهای خاک، تعداد 96 نمونه از اعماق 15-0 و 30-15 سانتیمتری و همچنین برای تعیین توزیع عمودی آن، 8 نمونه خاک از دو پروفیل مرجع از اعماق 5-0، 15-5، 25-15 و 35-25 سانتیمتری برداشته شد. دستگاه اسپکترومتری اشعه گاما برای آنالیز سزیم-137 مورد استفاده قرار گرفت. مقادیر پذیرفتاری مغناطیسی در دو فرکانس 46/0 و 6/4 کیلوهرتز به وسیله دستگاه Bartington اندازهگیری شد. ویژگیهای خاک، شامل نیتروژن کل، مادهآلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، آهک، هدایت الکتریکی، pH، توزیع اندازه ذرات، سنگریزه و چگالی ظاهری در نمونهها تعیین شد. سزیم-137 از خود تغییرپذیری نسبتاً کم آشکار کرد. نتایج نشان داد، چگالی ظاهری بیشترین همبستگی مثبت را با سزیم-137 (01/0˂p ،46/0=r) دارد. بین رس و سزیم-137، همبستگی منفی (01/0˂p ،52/0-=r) مشاهده شد. کانیشناسی رس نشان داد که کانیهای ایلیت، کائولینیت و کلریت در سایت مرجع مورد مطالعه وجود دارند. نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه با روش گام به گام نشان داد که چگالی ظاهری، درصد رس و پذیرفتاری مغناطیسی در فرکانس پایین، 43 درصد از کل تغییرپذیری سزیم-137 را در سایت مورد مطالعه توجیه می‌کنند.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
مطهره نورزاده روشن؛ فرشاد کیانی؛ رضا قربانی نصرآبادی؛ سهیلا ابراهیمی؛ احمد ندیمی
چکیده
استان گلستان به دلیل پستی و بلندی، اقلیم متنوع، اراضی لسی و حساسیت این اراضی به فرسایش، نیاز به توجه بیش‌تری در خصوص حفاظت خاک دارد. روشهای مختلف برای افزایش کیفیت خاک پیشنهاد شدهاست. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش عملیات حفاظتی بر بهبود کیفیت زیستی خاک طراحی شده است. عملیات حفاظتی نهالکاری، تراسبندی و باغ‌کاری انتخاب ...
بیشتر
استان گلستان به دلیل پستی و بلندی، اقلیم متنوع، اراضی لسی و حساسیت این اراضی به فرسایش، نیاز به توجه بیش‌تری در خصوص حفاظت خاک دارد. روشهای مختلف برای افزایش کیفیت خاک پیشنهاد شدهاست. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش عملیات حفاظتی بر بهبود کیفیت زیستی خاک طراحی شده است. عملیات حفاظتی نهالکاری، تراسبندی و باغ‌کاری انتخاب و کیفیت زیستی آن‌ها در مقایسه با اراضی زراعی، مرتعی و جنگلی بررسی شد. نتایج نشان داد که تبدیل اراضی جنگلی و مرتعی به کشاورزی موجب تخریب کیفیت خاک می‌شوند؛ به نحوی که شاخصهای کیفیت خاک، مانند موادآلی تا ۶۰ درصد و پایداری خاکدانه تا۷۰ درصد کاهش نشان می‌دهند. همچنین در این مطالعه شاخصهای زیستی و شاخصهای کیفیت زیستی خاک (QBS) و شاخصهای اکومرفولوژیک (EMI) کاهش نشان دادند. در مقابل عملیات حفاظتی باعث بهبود این شاخصها شده بود. در شاخصهای زیستی، عملیات نهالکاری و باغ‌کاری افزایشی حدود ۴۰ درصد در EMI و کربن زی‌توده میکروبی و تا ۸۰ درصد در تنفس میکروبی را موجب شدند و تراسبندی نسبت به عملیات دیگر بهبودی کم‌تر، در حدود ۱۱ درصد در EMI و تا ۲۰ درصد در کربن زی‌توده میکروبی موجب گردید. در مجموع روند یکسانی برای همهی شاخصها و عملیات قابل مشاهده نبود. کمی افزایش در برخی شاخصها مورد بررسی، مشاهده شد که به آن نظرمیرسد به دلیل عمر کوتاه عملیات حفاظتی بوده و در آینده نتایج، بهبود بیشتر و بهتری را نشان خواهند داد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
وجیهه درستکار؛ ریحانه والی
چکیده
مدیریت بقایای گیاهی همواره یکی از مسائل مورد توجه در بخش کشاورزی و صنایع وابسته آن بوده است. افزودن این بقایا به خاک اثرهای چشمگیر بر ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی خاک دارد. هدف از این پژوهش بررسی اثر بقایای برگ انگور و پوست انار بر پایداری ساختمان و آبگریزی خاک در شرایط شور بود. بدین منظور بقایای برگ انگور و پوست انار در سطح ...
بیشتر
مدیریت بقایای گیاهی همواره یکی از مسائل مورد توجه در بخش کشاورزی و صنایع وابسته آن بوده است. افزودن این بقایا به خاک اثرهای چشمگیر بر ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی خاک دارد. هدف از این پژوهش بررسی اثر بقایای برگ انگور و پوست انار بر پایداری ساختمان و آبگریزی خاک در شرایط شور بود. بدین منظور بقایای برگ انگور و پوست انار در سطح صفر، 2 و 5 درصد و شوری در سه سطح 5/1، 7 و 15 دسیزیمنس بر متر مطالعه گردید. نتایج نشان داد که افزودن بقایای پوست انار سبب افزایش بیشتر کربن آلی خاک و غلظت کربوهیدرات قابل عصارهگیری با آب داغ و اسید رقیق خاک نسبت به بقایای برگ انگور شد. افزایش سطح بقایا و شوری نیز سبب افزایش کربن آلی و غلظت کربوهیدراتها در خاک شده بود. افزایش شوری محلول خاک آبگریزی خاک مورد مطالعه را افزود. همچنین افزودن بقایای پوست انار به خاک سبب افزایش بیشتر آبگریزی و بهبود پایداری ساختمان خاک شد. افزایش مقدار بقایای گیاهی مورد استفاده نیز با افزایش کربن آلی خاک و غلظت کربوهیدراتها در خاک سبب افزایش آبگریزی در خاک و کاهش رس قابل پراکنش خاک شد. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که در استفاده از بقایای برگ انگور و پوست انار در خاک علاوه بر جنبههای مثبت ناشی از افزایش ماده آلی خاک باید به برخی اثرات منفی آبگریزی ایجاد شده به ویژه در خاکهای شور و در طولانی مدت نیز توجه نمود.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
الهه کرمی؛ شجاع قربانی دشتکی؛ بیژن خلیلی مقدم
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی بر فرسایشپذیری خاک در بخشی از حوزه آبخیز زاینده رود بوده است. بدین منظور، برخی از ویژگیهای خاک شامل توزیع اندازه ذرات خاک، درصد سنگریزه، جرم ویژه ظاهری، نفوذپذیری نیمرخ خاک، کد ساختمان و کد نفوذپذیری، ماده آلی، کربنات کلسیم، میانگین وزنی قطر خاکدانه و مقاومت برشی لایه سطحی خاک ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی بر فرسایشپذیری خاک در بخشی از حوزه آبخیز زاینده رود بوده است. بدین منظور، برخی از ویژگیهای خاک شامل توزیع اندازه ذرات خاک، درصد سنگریزه، جرم ویژه ظاهری، نفوذپذیری نیمرخ خاک، کد ساختمان و کد نفوذپذیری، ماده آلی، کربنات کلسیم، میانگین وزنی قطر خاکدانه و مقاومت برشی لایه سطحی خاک اندازهگیری گردید. فرسایشپذیری خاک با استفاده از یک دستگاه شبیهساز باران جهت اعمال بارندگی با شدت (mm h-1) 30 به مدت 30 دقیقه در پلاتی با مساحت m225/0 و شیب 9% در دو کاربری مرتع و مرتع تخریب شده اندازهگیری گردید. تجزیه آماری در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گردید که در آن تاثیر بافت و تغییر کاربری اراضی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد کلاس بافت خاک تاثیر معنیداری بر فرسایشپذیری خاک در سطح احتمال 5 درصد نداشته و تغییرات فرسایشپذیری منطقه تحت تاثیر کاربری اراضی بوده است. میانگین فرسایشپذیری خاک در کاربری مرتع 05/0 (ton h MJ-1 mm-1) و در مرتع تخریب شده 09/0 (ton h MJ-1 mm-1) به دست آمد. براساس نتایج به دست آمده از توابع انتقالی مربوط به هر کاربری مشاهده شد که ذرات رس و شن درشت (86/0R2=) در کاربری مرتع و مقاومت برشی لایه سطحی و کد نفوذپذیری (90/0R2=) در کاربری مرتع تخریب شده در سطح 5 درصد نسبت به سایر ویژگیهای خاک برای توجیه رفتار فرسایشپذیری خاک مناسبتر میباشند.
