فرزانه بنده الهی؛ عیسی اسفندیارپور بروجنی؛ علیرضا کریمی؛ محمد هادی فرپور؛ زهره مصلح؛ مرتضی فتاحی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، مطالعه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، کانیشناسی رس و میکرومورفولوژی خاکهای موجود در ژئوفرمهای گوناگون منطقه داوران رفسنجان بود. هفت ژئوفرم غالب شامل پدیمنت، حدواسط مخروطافکنه و پهنه رسی کشتشده، مخروطافکنه، سنگفرش بیابانی، حدواسط پدیمنت و پهنه شنی، زهکش فعال و حدواسط مخروطافکنه و پهنه رسی کشتنشده انتخاب ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، مطالعه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، کانیشناسی رس و میکرومورفولوژی خاکهای موجود در ژئوفرمهای گوناگون منطقه داوران رفسنجان بود. هفت ژئوفرم غالب شامل پدیمنت، حدواسط مخروطافکنه و پهنه رسی کشتشده، مخروطافکنه، سنگفرش بیابانی، حدواسط پدیمنت و پهنه شنی، زهکش فعال و حدواسط مخروطافکنه و پهنه رسی کشتنشده انتخاب شدند. پس از انتخاب یک خاکرخ شاهد در هر کدام از این ژئوفرمها، از افقهای ژنتیکی آنها نمونهبرداری شد. بهعلاوه، تعدادی نمونه دستنخورده بهمنظور مطالعات میکرومورفولوژی از برخی افقها تهیه شد. مطالعات کانیشناسی رس به روش پراش پرتو ایکس و مطالعات میکرومورفولوژی با استفاده از میکروسکوپ پولاریزان انجام گرفت. نتایج نشان داد که تجمع گچ و کربناتها بهعنوان فرایندهای غالب منطقه میباشند که شرایط تشکیل افقهای ژیپسیک و کلسیک را فراهم آوردهاند. این موضوع باعث قرارگیری خاکرخهای مزبور در زیرردههای ژیپسیدز و کلسیدز بر مبنای سامانه ردهبندی آمریکایی (2014) و گروههای مرجع ژیپسیسولز و کلسیسولز براساس سامانه طبقهبندی جهانی (2015) شده است. نتایج کانیشناسی رس نشان داد که کانیهای غالب در منطقه شامل کلریت، ایلیت، کائولینیت و اسمکتیت میباشند که عمدتاً منشأ موروثی دارند. نتایج میکرومورفولوژی نشانگر حضور گچ بهصورت کرمیشکل، عدسیشکل، صفحات در هم قفلشده و نیمه شکلدار بود. همچنین، نادولهای کلسیت و سنگ آهک در خاکها مشاهده شدند. بهطور کلی، ارزیابی روابط ژنتیکی موجود بین خاکها و اشکال اراضی منطقه و نیز حضور توأمان رسوبات بادرفتی و آبرفتی در آن، حاکی از نقش عوامل خاکساز اقلیم و ماده مادری در تغییر و تحول خاکهای منطقه داوران بود.