فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
حمید کلیشادی؛ محمد رضا مصدقی؛ شمس الله ایوبی؛ حسین اسدی
چکیده
پایداری خاکدانه‌ها یکی از عوامل مهم اثرگذار بر فرسایش خاک است. هدف از انجام این پژوهش مقایسه روش‌های مختلف برآورد پایداری خاکدانه‌ها، شامل اندازهگیری پاشمان، الک تر و مقاومت برشی اندازه‌گیری‌شده با فروسنج مخروطی اُفتان برای برآورد فرسایش پاشمان است. برای این منظور، 28 نمونه خاک با ویژگی‌های اولیه متفاوت از نظر بافت، آهک و ماده ...
بیشتر
پایداری خاکدانه‌ها یکی از عوامل مهم اثرگذار بر فرسایش خاک است. هدف از انجام این پژوهش مقایسه روش‌های مختلف برآورد پایداری خاکدانه‌ها، شامل اندازهگیری پاشمان، الک تر و مقاومت برشی اندازه‌گیری‌شده با فروسنج مخروطی اُفتان برای برآورد فرسایش پاشمان است. برای این منظور، 28 نمونه خاک با ویژگی‌های اولیه متفاوت از نظر بافت، آهک و ماده آلی از خاک‌های سطحی استآن‌های اصفهان و چهارمحال بختیاری جمع‌آوری شد. میزان پاشمان (S) با دستگاه شبیه‌ساز باران، مقاومت برشی (τ) با فروسنج مخروطی اُفتان و میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها (MWD) و میانگین هندسی قطر خاکدانه‌ها (GMD) با استفاده از الک تر اندازهگیری شدند. نتایج همبستگی بین روش‌های مختلف نشان داد میزان پاشمان با τ و GMD همبستگی منفی و معنی‌دار و τ با GMD و MWD همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. نتایج نشان داد که S عمدتاً به توزیع اندازه ذرات، MWD و GMD به کربن آلی، و τ هم به توزیع اندازه ذرات و هم به کربن آلی خاک وابسته است. برای ارزیابی کارآیی روش‌ها در خاک‌های متفاوت، خاک‌های مورد مطالعه با استفاده از روش K-means در محیط نرم‌افزار MATLAB بر اساس ویژگی‌های اولیه خوشه‌بندی شدند. مقایسه میانگین بین خوشه‌ها با استفاده از آزمون حداقل تفاوت معنی‌دار (LSD) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد هر سه روش، روند تغییرات پایداری خاکدانه در گروه‌های مختلف را به طور مشابه برآورد می‌کنند؛ بنابراین روش‌های ذکرشده به‌جای یکدیگر قابل‌استفاده هستند و فروسنج مخروطی اُفتان را می‌توان به عنوان یک روش درجا برای اندازهگیری پایداری خاکدانه در برابر فرسایش پاشمانی معرفی کرد.
