ارزیابی و تناسب اراضی
نازنین خاکی پور
چکیده
تغییر کاربری اراضی یکی از مهم‌ترین معضلات کنونی کشور ما به ویژه در اراضی جنگلهای هیرکانی شمال کشور است. در این مطالعه سعی شده است تاثیرات این تغییرات در درازمدت ( 50 ساله) بر برخی شاخصهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور سه کاربری جنگل طبیعی، چایکاری و شالیکاری تعیین و در هر کاربری 10 نقطه با شرایط یکسان ...
بیشتر
تغییر کاربری اراضی یکی از مهم‌ترین معضلات کنونی کشور ما به ویژه در اراضی جنگلهای هیرکانی شمال کشور است. در این مطالعه سعی شده است تاثیرات این تغییرات در درازمدت ( 50 ساله) بر برخی شاخصهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور سه کاربری جنگل طبیعی، چایکاری و شالیکاری تعیین و در هر کاربری 10 نقطه با شرایط یکسان از نظر شیب، درصد پوشش گیاهی و مدیریت انتخاب شدند و تجزیه‌های مختلف روی نمونه‌ها صورت گرفت . نتایج آماری در این مطالعه نشان داد، بر اثر تغییر کاربری اراضی از جنگل به چایکاری و شالیکاری میزان کربن آلی کاهش و در مقابل میزان pH و کربنات کلسیم افزایش یافته است. بر اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی به دوکاربری دیگر به طور معنیداری شاخصهای پایداری خاکدانه ها (MWD، GMD و WSA) کاهش یافته است و به تبع آن جرم مخصوص ظاهری خاک افزایش یافته است. این افزایش یک رخداد مخرب است، زیرا حاکی از تخریب ساختمان خاک است. میزان MWD در جنگل معادل 95/1 میلی متر، در اراضی چایکاری 2/1 میلی متر و در اراضی شالیکاری معادل 45/0 میلی‌متر متغیر بود. میزان کربن آلی ذره ای به عنوان یکی از شاخصهای کیفیت خاک در اراضی جنگلی در حداکثر مقدار مشاهده شد. این تغییر علاوه بر کاهش مواد آلی ناشی از تردد بیش از حد ماشین‌آلات در اراضی شالیزاری نیز می باشد. نتایج نشان داد که میانگین تنفس میکروبی به عنوان شاخص زیستی خاک در جنگل طبیعی معادل 300 میلی گرم در روز در هر گرم خاک بوده و در دو کاربری چایکاری و شالیکاری به ترتیب معادل 200 و 120 میلی گرم بر گرم خاک در روز محاسبه شد که در هر سه کاربری اختلاف معنیداری (P<0.05) نشان داد. در مجموع نتایج نشان داد که تغییر کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه باعث تخریب اراضی و کاهش تقلیل کیفیت خاک شده است.
مسعود صادقی میانرودی؛ عبدالامیر معزی؛ علی غلامی؛ تیمور بابائی نژاد؛ ابراهیم پناهپور
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تغییر کاربری اراضی بر خصوصیات فیزیکی و مواده آلی خاک این پژوهش انجام شد. بدین منظور دو کاربری بکر و کشت شده در اراضی کشت و صنعت کارون در منطقه دیمچه شوشتر در استان خوزستان انتخاب و نمونه‌ها از 7 مزرعه در سه عمق در سه تکرار تهیه گردید. درصد شن، رس و سلیت، چگالی ظاهری، تخلخل کل، میانگین وزنی قطر خاکدانه، مواد آلی خاک، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تغییر کاربری اراضی بر خصوصیات فیزیکی و مواده آلی خاک این پژوهش انجام شد. بدین منظور دو کاربری بکر و کشت شده در اراضی کشت و صنعت کارون در منطقه دیمچه شوشتر در استان خوزستان انتخاب و نمونه‌ها از 7 مزرعه در سه عمق در سه تکرار تهیه گردید. درصد شن، رس و سلیت، چگالی ظاهری، تخلخل کل، میانگین وزنی قطر خاکدانه، مواد آلی خاک، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب و نسبت کربن به نیتروژن در هر عمق تعیین و نتایج به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی بررسی گردید. نتایج نشان داد که بیش‌ترین مقدار رس و سیلت در اراضی تحت کشت نیشکر و کم‌ترین آن در اراضی بکر مشاهده شد. با تغییرکاربری اراضی مقدار شن از22.55 درصد در اراضی بایر به 6.67درصد در اراضی نیشکر کاهش یافت. چگالی ظاهری و میانگین وزنی قطر خاکدانه براثر تغییر کاربری از بکر به نیشکر به ترتیب 16 و 67 درصد افزایش یافت. همچنین تغییرکاربری از بکر به نیشکر سبب افزایش ماده آلی و فسفر قابل جذب و کاهش پتاسیم قابل جذب و نسبت کربن به نیتروژن بود. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد تغییرات ویژگیهای شیمیایی در خاک سطحی(30-0سانتیمتر) بیشتر از سایر عمق‌ها (60-30 و 90-60 سانتیمتر) بود. این پژوهش نشان داد که کشت متراکم و آبیاری سنگین در دوره طولانی مدت باعث تغییر و تحول خصوصیات فیزیکی و مواد آلی خاک می‌شود. لذا به منظور مدیریت اراضی و حفظ کیفیت خاک‌های بررسی شده پایش ویژگیهای خاک لازم و ضروری می‌باشد.
سروه مرادی؛ کمال نبی الهی؛ سید محمد طاهر حسینی
چکیده
اثر جایگاه شیب و تخریب جنگل بر روی کیفیت خاک شناخته شده و مهم است. پایش تغییرات شاخصهای کیفیت خاک، روشی ساده و معمول جهت ارزیابی کیفیت خاک است. در این پژوهش، اثر تخریب جنگل و جایگاه شیب بر روی شاخص کیفیت خاک وزنی تجمعی و نمرو در جنگلهای مریوان در استان کردستان بررسی شد. تعداد 8 نیمرخ خاک در جایگاههای مختلف دو شیب تپه، تحت کاربریهای ...
بیشتر
اثر جایگاه شیب و تخریب جنگل بر روی کیفیت خاک شناخته شده و مهم است. پایش تغییرات شاخصهای کیفیت خاک، روشی ساده و معمول جهت ارزیابی کیفیت خاک است. در این پژوهش، اثر تخریب جنگل و جایگاه شیب بر روی شاخص کیفیت خاک وزنی تجمعی و نمرو در جنگلهای مریوان در استان کردستان بررسی شد. تعداد 8 نیمرخ خاک در جایگاههای مختلف دو شیب تپه، تحت کاربریهای جنگل و جنگل تخریب شده حفر و تشریح شدند. افزون بر این، در هر کاربری در هر موقعیت شیب، 3 نمونه خاک از عمق 20-0 سانتیمتری برداشت شد. 15 ویژگی خاک اندازهگیری و به‌عنوان مجموعه کل داده ها استفاده شدند؛ سپس با استفاده از روش تجزیه مولفه اصلی هفت ویژگی خاک (کربن آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، رطوبت قابل دسترس، فسفر قابل دسترس، ازت کل، جرم مخصوص ظاهری و فرسایش پذیری خاک) به‌عنوان مجموعه حداقل دادهها انتخاب شدند. وزن و نمره هر ویژگی به‌ترتیب با استفاده از واریانس مشترک و توابع نمرهدهی مشخص شدند و در نهایت شاخص کیفیت وزنی تجمعی خاک محاسبه شد. میانگین مقادیر شاخصهای کیفیت خاک در جنگل تخریب شده به‌طور معنیداری، کمتر از کاربری جنگل بود؛ همچنین میانگین شاخصهای کیفیت خاک در موقعیت شانه شیب به‌طور معنیداری کمتر از سایر موقعیتهای شیب بود. ضریب همبستگی معنیدار قوی (98/0) بین شاخصهای کیفیت وزنی تجمعی خاک محاسبه شده با استفاده از مجموعه کل دادهها و مجموعه حداقل دادهها به‌دست آمد.
کشاورزی دقیق
سیدمحمد موسوی؛ حجت امامی؛ غلامحسین حق نیا
چکیده
در این پژوهش که به منظور بررسی اثر سه کاربری انار، زیتون و گندم بر کیفیت خاک صورت گرفت، شاخصهای کیفیت خاک در هر سه کاربری در منطقه حسینآباد واقع در 30 کیلومتری شمال شهرستان نهبندان تعیین شد. بدین منظور چهل و پنج نمونه خاک سطحی (30-0 سانتیمتر) از زمینهای موردنظر جمعآوری شد که سهم هر کاربری پانزده نمونه بود. سپس ویژگیهای مؤثر بر کیفیت ...
بیشتر
در این پژوهش که به منظور بررسی اثر سه کاربری انار، زیتون و گندم بر کیفیت خاک صورت گرفت، شاخصهای کیفیت خاک در هر سه کاربری در منطقه حسینآباد واقع در 30 کیلومتری شمال شهرستان نهبندان تعیین شد. بدین منظور چهل و پنج نمونه خاک سطحی (30-0 سانتیمتر) از زمینهای موردنظر جمعآوری شد که سهم هر کاربری پانزده نمونه بود. سپس ویژگیهای مؤثر بر کیفیت فیزیکی و حاصلخیزی (شیمیایی) خاک از قبیل شاخصهای پایداری ساختمان خاک و عناصر کممصرف و پرمصرف گیاه (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس) اندازهگیری و تأثیر تغییر کاربری اراضی از گندم به باغهای زیتون و انار در 20 سال اخیر بررسی شد. طبق روش نمرهدهی کرنل هر سه کاربری در محدودهی 55-40 و کیفیت پایین قرار گرفتند. از بین ویژگی-های تأثیر گذار بر نمرهی کیفیت خاک به جز EC و SAR که تنها در کاربری زیتون سبب کاهش و تضعیف نمرهی کیفیت خاک شدند سایر ویژگیهایی که سبب بهبود یا تضعیف نمرهی کیفیت خاک شدهاند تا حدودی در هر سه کاربری مشترک بودند و در بین آنها مادهی آلی، آهن و منگنز نسبت به سایر عوامل تأثیر بیشتری در کاهش کیفیت خاک داشتند و ویژگیهای میانگین وزنی قطر خاکدانهها (MWD)، تخلخل تهویهای (AC)، پتاسیم و مس نسبت به سایر ویژگیها تأثیر بیشتری بر بهبود کیفیت خاک داشتند. بر اساس نتایج این پژوهش، تغییر کاربری اراضی از کشت گندم به درختان زیتون و یا انار با وجود بهبود برخی از ویژگیهای فیزیکی خاک به دلیل کاهش کیفیت خاک در منطقه مورد نظر توصیه نمیشود.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
مطهره نورزاده روشن؛ فرشاد کیانی؛ رضا قربانی نصرآبادی؛ سهیلا ابراهیمی؛ احمد ندیمی
چکیده
استان گلستان به دلیل پستی و بلندی، اقلیم متنوع، اراضی لسی و حساسیت این اراضی به فرسایش، نیاز به توجه بیشتری در خصوص حفاظت خاک دارد. روشهای مختلف برای افزایش کیفیت خاک پیشنهاد شدهاست. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش عملیات حفاظتی بر بهبود کیفیت زیستی خاک طراحی شده است. عملیات حفاظتی نهالکاری، تراسبندی و باغ‌کاری انتخاب ...
بیشتر
استان گلستان به دلیل پستی و بلندی، اقلیم متنوع، اراضی لسی و حساسیت این اراضی به فرسایش، نیاز به توجه بیشتری در خصوص حفاظت خاک دارد. روشهای مختلف برای افزایش کیفیت خاک پیشنهاد شدهاست. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش عملیات حفاظتی بر بهبود کیفیت زیستی خاک طراحی شده است. عملیات حفاظتی نهالکاری، تراسبندی و باغ‌کاری انتخاب و کیفیت زیستی آنها در مقایسه با اراضی زراعی، مرتعی و جنگلی بررسی شد. نتایج نشان داد که تبدیل اراضی جنگلی و مرتعی به کشاورزی موجب تخریب کیفیت خاک می‌شوند؛ به نحوی که شاخصهای کیفیت خاک، مانند موادآلی تا ۶۰ درصد و پایداری خاکدانه تا۷۰ درصد کاهش نشان می‌دهند. همچنین در این مطالعه شاخصهای زیستی و شاخصهای کیفیت زیستی خاک (QBS) و شاخصهای اکومرفولوژیک (EMI) کاهش نشان دادند. در مقابل عملیات حفاظتی باعث بهبود این شاخصها شده بود. در شاخصهای زیستی، عملیات نهالکاری و باغ‌کاری افزایشی حدود ۴۰ درصد در EMI و کربن زی‌توده میکروبی و تا ۸۰ درصد در تنفس میکروبی را موجب شدند و تراسبندی نسبت به عملیات دیگر بهبودی کمتر، در حدود ۱۱ درصد در EMI و تا ۲۰ درصد در کربن زی‌توده میکروبی موجب گردید. در مجموع روند یکسانی برای همهی شاخصها و عملیات قابل مشاهده نبود. کمی افزایش در برخی شاخصها مورد بررسی، مشاهده شد که به آن نظرمیرسد به دلیل عمر کوتاه عملیات حفاظتی بوده و در آینده نتایج، بهبود بیشتر و بهتری را نشان خواهند داد.
