ایمان فاضلی فارسانی؛ محمد حسن صالحی؛ علی اصغر بسالت پور؛ محمد رضا فرزانه
چکیده
در طول چند دهه اخیر استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی به منظور شبیهسازی، درک بهتر فرایندها و صرفه جویی در هزینهها در حوضههای آبریز بسیار گسترش یافته است. برای شبیهسازی رواناب در مقیاس حوزههای آبخیز، مدلهای هیدرولوژیکی گوناگونی از جمله SWAT توسعه داده شده است. در این پژوهش از مدل SWAT برای شبیهسازی رواناب ماهانه در حوزه ...
بیشتر
در طول چند دهه اخیر استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی به منظور شبیهسازی، درک بهتر فرایندها و صرفه جویی در هزینهها در حوضههای آبریز بسیار گسترش یافته است. برای شبیهسازی رواناب در مقیاس حوزههای آبخیز، مدلهای هیدرولوژیکی گوناگونی از جمله SWAT توسعه داده شده است. در این پژوهش از مدل SWAT برای شبیهسازی رواناب ماهانه در حوزه آبخیز بازفت استفاده شد و تأثیر دبی چشمهها موجود در منطقه بر دقت شبیهسازی آن در دو اجرا مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تأثیر دبی چشمهها بر جریان پایه، جریان بیشینه و شیب هیدروگرافها نسبت به دادههای مشاهداتی بسیار نزدیکتر از حالتی است که دبی چشمهها وارد مدل SWAT نشده است؛ سپس مدل همراه با دبی چشمهها برای واسنجی و اعتبارسنجی با استفاده از الگوریتم پرندگان (PSO) انتخاب شد. در بخش آنالیز حساسیت، پارامترهای شماره منحنی (CN2)، زمان تاخیر برای آبخوان (GW_DELAY)، ضریب نفوذ آبخوان (RCHRG_DP)، فاکتور تاخیر دمای توده برف (TIMP) و متوسط کل بارش ماهانه در طول دوره پیشبینی (PCPMM) بیشترین حساسیت را بر قابلیت شبیهسازی مدل داشتند. مقادیر شاخص ارزیابی مدل شاملr-factor، p-factor و ضریب تبیین (R2) به دست آمده در مرحله واسنجی به ترتیب برابر 01/1، 76 درصد و 79/0 و در مرحله اعتبارسنجی برابر 76/0، 72 درصد و 57/0 بود. بنابراین با توجه به تأثیر چشمگیر دبی چشمهها و پارامترهای ورودی مدل بر شبیهسازی روند تغییرات جریان در منطقه مورد مطالعه، به نظر میرسد که در نظر گرفتن این عوامل در مدلسازی با SWAT برای شبیهسازی رواناب در حوزههای آبخیز کوهستانی با توپوگرافی شدید، ضروری باشد.