مسعود هاشمی؛ احمد غلامعلی زاده آهنگر؛ اسماء شعبانی
چکیده
شناخت تغییرات درصد سدیم تبادلی (ESP) و اطلاع از مقدار آن در خاکهای سدیمی یا شور و سدیمی جهت برآورد مقدار مواد اصلاحکننده و مدیریت اراضی، امری ضروری است. اندازهگیری این ویژگی به دلیل اینکه اندازهگیری ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) مشکل و زمانبر است، پر هزینه و همراه با خطا میباشد. از این رو ارائه روشی که بتوان با استفاده از شاخص ...
بیشتر
شناخت تغییرات درصد سدیم تبادلی (ESP) و اطلاع از مقدار آن در خاکهای سدیمی یا شور و سدیمی جهت برآورد مقدار مواد اصلاحکننده و مدیریت اراضی، امری ضروری است. اندازهگیری این ویژگی به دلیل اینکه اندازهگیری ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) مشکل و زمانبر است، پر هزینه و همراه با خطا میباشد. از این رو ارائه روشی که بتوان با استفاده از شاخص سهلالوصول دیگری بطور غیرمستقیم ESP را بدست آورد بسیار بهینه و اقتصادی است. در تحقیق حاضر بدین منظور تعداد 296 نمونه خاک از سطح دشت سیستان جمعآوری و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آنها اندازهگیری شد. ESP خاک، با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی (RBF و MLP) و سیستم نروفازی (ANFIS) مدلسازی و نتایج حاصله با روش رگرسیون خطی چند متغیره مقایسه گردید. نتایج بیانگر عملکرد ضعیف (50/0R2 ≤ و 34/4RMSE ≥ ) معادلات رگرسیون خطی در راستای برآورد ESP بود. با این حال، سیستم ANFIS با تعداد ورودیهای کمتر ( ECوpH ) نتایج بهتری را نسبت به سایر روشهای بکارگرفته شده ارائه داد (34/2RMSE= و81/0 R2=) و با افزودن تعداد ورودیها از دقت سیستم نروفازی کاسته شد (2/4RMSE= و71/0 R2=). در صورتیکه، شبکه عصبی RBF با افزایش تعداد ورودیها عملکردی مطلوب (85/2RMSE= و 80/0 R2=) نشان داد. نتایج آنالیز حساسیت نیز با استفاده از روش ارتباط وزنی، به ترتیب نشان دهنده اهمیت بیشتر هدایت الکتریکی، اسیدیته، درصد ذرات رس و جرم مخصوص ظاهری در توجیه تغییرپذیری ESP منطقه بود.