تغذیه گیاه، حاصلخیزی خاک و کودها
مسعود شاهرخی؛ سعید شفیعی؛ حسین شکفته؛ شاپور کوهستانی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر کربن فعال بر توزیع مقدار بور در اندام‌های مختلف گیاهان تحت تنش آب آبیاری حاوی بور، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه‌ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت اجرا شد. تیمارها شامل 3 نوع گیاه (خیار سبز، گوجه‌فرنگی و بادمجان)، 3 سطح غلظت بور در آب آبیاری (03/0، 5/2 و 5 میلی‌گرم بر لیتر) از ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر کربن فعال بر توزیع مقدار بور در اندام‌های مختلف گیاهان تحت تنش آب آبیاری حاوی بور، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه‌ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت اجرا شد. تیمارها شامل 3 نوع گیاه (خیار سبز، گوجه‌فرنگی و بادمجان)، 3 سطح غلظت بور در آب آبیاری (03/0، 5/2 و 5 میلی‌گرم بر لیتر) از منبع اسید بوریک و 4 سطح کربن فعال (صفر، 1، 2 و 3 درصد خاک) بودند؛ بنابراین این آزمایش 36 تیمار داشت که با لحاظ نمودن 3 تکرار در مجموع 108 واحد آزمایشی وجود داشت. گیاهان به مدت 60 روز تحت تیمارها قرار گرفتند و پس سپری شدن زمان مذکور گیاهان برداشت و بعد از آماده‌سازی نمونههای برداشت شده در آن‌ها غلظت فلزات (بور، آهن، روی، مس و منگنز) اندازهگیری گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش غلظت بور در تیمارها، غلظت عناصر مس (76/14 درصد) و آهن (45/4 درصد) در اندام هوایی گیاهان افزایش ولی غلظت عناصر منگنز (72/9 درصد) و روی (02/47 درصد) کاهش یافت. در مورد اثر کربن فعال نیز نتایج نشان دادند که با افزایش مقدار کربن فعال در تیمارها غلظت عنصر روی (41/63 درصد) در اندام هوایی گیاهان کاهش و در مقابل مقدار آهن (21/12 درصد) افزایش داشت. با افزودن کربن فعال، به دلیل تخلخل، سطح ویژه زیاد و اثر گروه‌های عاملی، بور موجود آب آبیاری به دلیل جذب توسط کربن فعال، کاهش یافته و در نتیجه مقدار جذب و انباشت بور در اندام هوایی گیاهان کاهش یافت. احتمالاً استفاده از 2 تا 3 درصد کربن فعال می‌تواند اثر مسمومیت بور آب آبیاری تا حد قابل قبولی کاهش دهد.
ناصر رشیدی؛ عبدالامیر معزی؛ افراسیاب راهنما
چکیده
تنش شوری یکی از عوامل محدود کننده رشد و تولید پسته در خاک-های مناطق خشک و نیمه خشک ایران می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سولفات پتاسیم بر ویژگیهای رویشی، رنگدانه‌های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول و جذب سدیم و پتاسیم توسط دانهال پسته (Pistacia vera L.) رقم بادامی ریز زرند در شرایط تنش شوری بود. این پژوهش در گلخانه به‌صورت فاکتوریل ...
بیشتر
تنش شوری یکی از عوامل محدود کننده رشد و تولید پسته در خاک-های مناطق خشک و نیمه خشک ایران می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سولفات پتاسیم بر ویژگیهای رویشی، رنگدانه‌های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول و جذب سدیم و پتاسیم توسط دانهال پسته (Pistacia vera L.) رقم بادامی ریز زرند در شرایط تنش شوری بود. این پژوهش در گلخانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل شوری آب آبیاری (در 3 سطح شامل قابلیت هدایت الکتریکی 65/0 دسیزیمنس بر متر یا شاهد، 5 و 10 دسیزیمنس بر متر) و کاربرد پتاسیم (در 3 سطح شامل بدون کاربرد یا شاهد، 150 و 250 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک) بودند. نتایج نشان داد با افزایش تنش شوری در خاک، سطح برگ، وزن خشک وزن خشک ریشه و شاخساره، غلظت کلروفیلهای a، b و کل و مقدار پتاسیم جذب شده در ریشه و شاخساره کاهش یافت. مقدار کاروتنوئیدها، پرولین، قندهای محلول و غلظت سدیم ریشه و شاخساره افزایش یافت. کاربرد هر دو سطح پتاسیم سبب افزایش معنیدار سطح برگ (به‌ترتیب 8/7 و 8/1 درصد)، وزن خشک ریشه (21/2 و 20/0 درصد) و شاخساره (21/3 و 19/9 درصد)، کلروفیل کل (10/0 و 7/8 درصد)، کاروتنوئیدها (32/2 و 35/7 درصد)، پرولین (21/1 و 14/4 درصد)، غلظت پتاسیم ریشه (1/44 و 2/56 درصد) و شاخساره (11/0 و 26/9 درصد) و مقدار پتاسیم جذب شده در ریشه و شاخساره شد. بنابراین،، مدیریت تغذیه پتاسیم می‌تواند برای کاهش پیامدهای منفی تنش شوری در دانهال‌های پسته مورد توجه قرار گیرد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
سحر اخوان؛ سهیلا ابراهیمی؛ مریم نوابیان؛ محمود شعبانپور؛ سید علیرضا موحدی نائینی؛ علی مجتهدی
چکیده
ماکروپورهای خاک مهمترین عامل انتقال پساب کودها و میکروارگانیسم‌ها از جمله باکتری‌های شاخص مدفوعی به خاکهای عمیق‌تر و حتی به آب‌های زیرزمینی میباشند. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف مطالعه ترابری ترجیحی و نگهداشت باکتری اشرشیاکولای به‌عنوان یک باکتری شاخص و متداول در کودهای حیوانی در شرایط استفاده از آب شور تعریف گردید. ...
بیشتر
ماکروپورهای خاک مهمترین عامل انتقال پساب کودها و میکروارگانیسم‌ها از جمله باکتری‌های شاخص مدفوعی به خاکهای عمیق‌تر و حتی به آب‌های زیرزمینی میباشند. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف مطالعه ترابری ترجیحی و نگهداشت باکتری اشرشیاکولای به‌عنوان یک باکتری شاخص و متداول در کودهای حیوانی در شرایط استفاده از آب شور تعریف گردید. مطالعات آزمایشگاهی در سیستم جریان ترجیحی با ماکروپورهای مصنوعی با قطرهای مختلف (1 و 2 سانتی‌متر) و تیمار شوری مختلف آب (1، 2 و 4 دسیزیمنس بر متر) تحت جریان اشباع در سال ۱۳۹۵ انجام شد. طرح آماری مورد استفاده، فاکتوریل دو فاکتوره در قالب طرح کاملاً تصادفی بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل شوری و قطر ماکروپور بر میانگین غلظت خروجی(Cav)، ضریب پالایش باکتری (fλ)، شاخص نسبی جذب باکتری (SR) و عمق بیشینه پیش بینی شده انتقال باکتری (Zmax) در سطح آماری پنج درصد معنی دار بود. تیمار شوری 4 دسی زیمنس بر متر و بدون قطر ماکروپور بیشترین مقدار پالایش (01/0 کلنی بر میلی لیتر) را نشان دادند، به طوری که با افزایش قدرت یونی به میزان ۲ برابر، از میزان پالایش ۳۰ درصد کاسته شد. به طور کلی نتایج نشان داد که عامل اصلی انتقال باکتری وجود جریان ترجیحی در اثر پیوستگی ماکروپور است، اما شوری به عنوان یک عامل بازدارنده با افزایش قدرت یونی محلول خاک، میزان پالایش باکتری را کاهش داد.
ارزیابی و تناسب اراضی
آناهید سلمان پور؛ محمد حسن صالحی؛ جهانگرد محمدی؛ عبدالمحمد محنت کش؛ سید حسن طباطبائی
چکیده
یکی از اهداف ارزیابی تناسب اراضی، تعیین درجه تناسب اراضی در صورتآن‌جام هرگونه عملیات عمرانی به منظور رفع یا ایجاد محدودیتهایی مانند شوری خاک است. مهمترین محصولات زراعی شهرستان نیریز گندم و جو است. اما طی دو دهه اخیر مدیریتهای نادرست در بخش کشاورزی در منطقه، باعث کاهش و شور شدن آب شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان تغییر ...
بیشتر
یکی از اهداف ارزیابی تناسب اراضی، تعیین درجه تناسب اراضی در صورتآن‌جام هرگونه عملیات عمرانی به منظور رفع یا ایجاد محدودیتهایی مانند شوری خاک است. مهمترین محصولات زراعی شهرستان نیریز گندم و جو است. اما طی دو دهه اخیر مدیریتهای نادرست در بخش کشاورزی در منطقه، باعث کاهش و شور شدن آب شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان تغییر کلاس یا درجه تناسب اراضی درصورت تغییر میزان هدایتالکتریکی خاک در اثر ادامه آبیاری با آب شور در منطقه نیریز برای 10 سال آینده آن‌جام شد. به‌اینمنظور، در 3 واحد نقشه خاک، مزارع گندم و جو انتخاب و پروفیل‌هایی حفر و ردهبندی شدند. نمونههای خاک تهیه وعملکرد و مقدارآبآبیاری برای هر مزرعه محاسبه گردید. مدلسازی شوری با نرمافزار هایدروس آن‌جام گرفت. ارزیابی کیفی و کمی تناسب اراضی برای محصولات آن‌جام و برای آینده مجدداً محاسبه گردید و درستی نتایج مدل هایدروس، با مقایسه با نقشه شوری منطقه بررسی شد. براساس نتایج، کلاس تناسب اقلیم در منطقه نیریز برای گندم S1 و برای جو S2 (محدودیت در میانگین حداکثر دمای سردترین ماه سال)، تعیین گردید. همچنین کلاس تناسب خاک و زمین، برای محصولات گندم و جو، در هر سه منطقه S1بود. نتایج نشان داد که با فرض عدم تغییر شرایط بارندگی و آبیاری در 10 سال، کلاس تناسب اراضی ثابت می‌ماند ولی درجه آن در طول زمان کاهش خواهد یافت. مقایسه نتایج مدلسازی و نقشههای شوری نیز، این روند را تایید کرد؛ بنابراین، جلوگیری از گسترش و افزایش شوری و از بین رفتن مزارع، توجه مبرم مسؤولان را می‌طلبد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
وجیهه درستکار؛ ریحانه والی
چکیده
مدیریت بقایای گیاهی همواره یکی از مسائل مورد توجه در بخش کشاورزی و صنایع وابسته آن بوده است. افزودن این بقایا به خاک اثرهای چشمگیر بر ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی خاک دارد. هدف از این پژوهش بررسی اثر بقایای برگ انگور و پوست انار بر پایداری ساختمان و آبگریزی خاک در شرایط شور بود. بدین منظور بقایای برگ انگور و پوست انار در سطح ...
بیشتر
مدیریت بقایای گیاهی همواره یکی از مسائل مورد توجه در بخش کشاورزی و صنایع وابسته آن بوده است. افزودن این بقایا به خاک اثرهای چشمگیر بر ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی خاک دارد. هدف از این پژوهش بررسی اثر بقایای برگ انگور و پوست انار بر پایداری ساختمان و آبگریزی خاک در شرایط شور بود. بدین منظور بقایای برگ انگور و پوست انار در سطح صفر، 2 و 5 درصد و شوری در سه سطح 5/1، 7 و 15 دسیزیمنس بر متر مطالعه گردید. نتایج نشان داد که افزودن بقایای پوست انار سبب افزایش بیشتر کربن آلی خاک و غلظت کربوهیدرات قابل عصارهگیری با آب داغ و اسید رقیق خاک نسبت به بقایای برگ انگور شد. افزایش سطح بقایا و شوری نیز سبب افزایش کربن آلی و غلظت کربوهیدراتها در خاک شده بود. افزایش شوری محلول خاک آبگریزی خاک مورد مطالعه را افزود. همچنین افزودن بقایای پوست انار به خاک سبب افزایش بیشتر آبگریزی و بهبود پایداری ساختمان خاک شد. افزایش مقدار بقایای گیاهی مورد استفاده نیز با افزایش کربن آلی خاک و غلظت کربوهیدراتها در خاک سبب افزایش آبگریزی در خاک و کاهش رس قابل پراکنش خاک شد. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که در استفاده از بقایای برگ انگور و پوست انار در خاک علاوه بر جنبههای مثبت ناشی از افزایش ماده آلی خاک باید به برخی اثرات منفی آبگریزی ایجاد شده به ویژه در خاکهای شور و در طولانی مدت نیز توجه نمود.
مریم علیزاده؛ مصطفی چرم؛ نعیمه عنایتی ضمیر
چکیده
به منظور بررسی اثر بقایای گیاهی بر روی برخی شاخصهای میکروبی خاک از جمله کربن، فسفر و نیتروژن بیوماس میکروبی و خصوصیات رشدی گیاه جو در خاک شور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل دو نوع بقایای گیاهی (کاه وکلش گندم و یونجه) در دو سطح ( ٠ و50 تن ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر بقایای گیاهی بر روی برخی شاخصهای میکروبی خاک از جمله کربن، فسفر و نیتروژن بیوماس میکروبی و خصوصیات رشدی گیاه جو در خاک شور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل دو نوع بقایای گیاهی (کاه وکلش گندم و یونجه) در دو سطح ( ٠ و50 تن در هکتار) و در سه سطح شوری (2 ، 4 ، 8 دسیزیمنس بر متر) در کشت گیاه جو به مدت 8 هفته در گلخانه انجام شد. شاخصهای میکروبی شامل C ،N و P زیست توده میکروبی، نسبت C/P و C/N میکروبی خاک و برخی فاکتورهای رشدی گیاه جو شامل طول ساقه ، میزان کلروفیل، وزن خشک ساقه و ریشه، سطح برگ و برخی عناصر غذایی در گیاه اندازهگیری شدند؛ نتایج این آزمایش نشان داد که شوری باعث کاهش رشد گیاه جو و برخی شاخصهای میکروبی در خاک گردید. افزودن مقدار 50 تن در هکتار بقایای یونجه، اثر معنیدار بر شاخص سطح برگ، ارتفاع گیاه، وزن خشک و میزان کلروفیل در سطوح مختلف شوری داشت. خاکهای حاوی بقایای یونجه حداکثر کربن، نیتروژن و فسفر زیست توده را داشتند و پس از آن بیشترین اثر در خاک تیمار شده با بقایای گندم دیده شد. بهطور خلاصه، نتایج این تحقیق نشان داد که افزایش هر گونه بقایای گیاهی سبب تحریک شدید فعالیت میکروبی و بهبود وضعیت توده زنده میکروبی و افزایش قابلیت دسترسی غذایی میگردد که این بستگی به نوع و کیفیت بقایای گیاهی دارد.
آرزو محمدی؛ محمد علی بهمنیار؛ مهدی قاجار سپانلو
دوره 36، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 1-11
چکیده
شوری از طریق کاهش پتانسیل اسمزی محلول، برهم خوردن تعادل عناصر غذایی و ایجاد سمیت باعث اختلال در رشد گیاه میشود و عملکرد را کاهش میدهد. کاربرد مواد اصلاح کننده نظیر گچ و کود دامی میتوانند با کاهش خسارت ناشی از شوری سبب افزایش عناصر مغذی برگ و دانه شوند. بدین منظور آزمایشی در سال زراعی 1388 بصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً ...
بیشتر
شوری از طریق کاهش پتانسیل اسمزی محلول، برهم خوردن تعادل عناصر غذایی و ایجاد سمیت باعث اختلال در رشد گیاه میشود و عملکرد را کاهش میدهد. کاربرد مواد اصلاح کننده نظیر گچ و کود دامی میتوانند با کاهش خسارت ناشی از شوری سبب افزایش عناصر مغذی برگ و دانه شوند. بدین منظور آزمایشی در سال زراعی 1388 بصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار بصورت گلدانی انجام شد. در این آزمایش فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف شوری آب آبیاری (0، 3، 6، 9 و 12 دسیزیمنس بر متر) از مخلوط نمکهای کلرید سدیم و کلرید کلسیم به نسبت 1:1و فاکتورهای فرعی شامل گچ (0، 15 و 30 تن در هکتار) و کود دامی (0 و 30 تن در هکتار) بوده است. نتایج نشان داد افزایش شوری آب آبیاری، سبب کاهش میزان فسفر و افزایش نیتروژن و پتاسیم در برگ گندم گردید. همچنین با افزایش شوری آب آبیاری، میزان فسفر و پتاسیم دانه کاهش و نیتروژن دانه گندم افزیش یافت. کاربرد گچ میزان نیتروزن، فسفر و پتاسیم در برگ را به ترتیب 31/6، 89/10 و 82/14 درصد و در دانه به ترتیب 32/10، 84/10 و 45/3 درصد افزایش داد. کاربرد کود دامی در تیمارهای مختلف شوری بر میزان عناصر نیتروژن و فسفر در برگ، فسفر و پتاسیم در دانه معنیدار بود. بیشترین مقدار نیتروژن و فسفر در برگ و دانه با کاربرد 15 و 30 تن گچ در هکتار و بیشترین میزان پتاسیم در برگ و دانه با کاربرد 30 تن گچ در هکتار بدست آمد.
دوره 34، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 69-84
چکیده
به منظور بررسی تأثیر شوری آب آبیاری، نیتروژن و محلولپاشی با کلرورکلسیم بر شاخصهای رشد و عملکرد گیاه فلفل آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار و در هر تکرار سه عدد گلدان در سال 1389 به صورت گلخانه‌ای در مرکز تحقیقات کشاورزی زنجان اجرا شد. در این مطالعه چهار سطح شوری (7/0، 5/1، 3 و 6 دسی زیمنس بر متر) از منبع ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر شوری آب آبیاری، نیتروژن و محلولپاشی با کلرورکلسیم بر شاخصهای رشد و عملکرد گیاه فلفل آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار و در هر تکرار سه عدد گلدان در سال 1389 به صورت گلخانه‌ای در مرکز تحقیقات کشاورزی زنجان اجرا شد. در این مطالعه چهار سطح شوری (7/0، 5/1، 3 و 6 دسی زیمنس بر متر) از منبع کلرورسدیم، چهار سطح نیتروژن (صفر، 75، 150، 300 میلی‌گرم در کیلوگرم) از منبع اوره و دو سطح محلولپاشی (عدم محلولپاشی و محلولپاشی با غلظت دو گرم در لیتر از منبع کلرورکلسیم ) مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که شوری بر عملکرد، تعداد میوه، طول و قطر میوه، وزن خشک ریشه، ارتفاع بوته و وزن خشک برگ و میوه تأثیر معنی‌داری داشت و با افزایش سطوح شوری این فاکتورها کاهش یافتند. با افزایش سطوح نیتروژن، عملکرد و شاخصهای رشد گیاه افزایش یافتند اگرچه نیتروژن بر طول و قطر میوه تأثیر معنی‌داری نداشت. محلولپاشی با کلرورکلسیم بر عملکرد و شاخصهای رشد گیاه تأثیر معنی‌داری نداشت. اثر متقابل شوری و نیتروژن بر میزان عملکرد فلفل تأثیر معنی‌داری در سطح یک درصد ایجاد کرد، به طوری که در شوری های 7/0 و 5/1 دسی زیمنس بر متر با افزایش سطوح نیتروژن مصرفی عملکرد افزایش یافت، ولی در شوری 3 دسی زیمنس بر متر با افزایش سطوح نیتروژن مصرفی تا سطح 150 میلی‌گرم در کیلوگرم، عملکرد افزایش و با مصرف بیش تر آن کاهش یافت. در شوری 6 دسی زیمنس بر متر نه تنها عملکرد با مصرف نیتروژن افزایش نیافت؛ بلکه این صفت نسبت به تیمار شاهد کاهش قابل توجهی داشت.
