پیدایش و طبقه بندی خاکها
مژده تقی پور؛ نفیسه یغمائیان مهابادی؛ محمود شعبانپور
چکیده
در این مطالعه شاخصهای کیفیت خاک با استفاده از تحلیلهایچند متغیره در سه کاربری مختلف در منطقه توتکابن استان گیلان مورد ارزیابی قرار گرفت. 60 نمونه خاک مرکب از دو عمق صفر تا 15 و 15 تا 30 سانتیمتری از سه کاربری جنگل، زراعی و مرتع برداشت شد. با استفاده از روش تجزیه به مؤلفههای اصلی(PCA) ، از میان 12 ویژگی موثر بر کیفیت خاک، چهار ویژگی شامل ...
بیشتر
در این مطالعه شاخصهای کیفیت خاک با استفاده از تحلیلهایچند متغیره در سه کاربری مختلف در منطقه توتکابن استان گیلان مورد ارزیابی قرار گرفت. 60 نمونه خاک مرکب از دو عمق صفر تا 15 و 15 تا 30 سانتیمتری از سه کاربری جنگل، زراعی و مرتع برداشت شد. با استفاده از روش تجزیه به مؤلفههای اصلی(PCA) ، از میان 12 ویژگی موثر بر کیفیت خاک، چهار ویژگی شامل درصد رس، میانگین وزنی قطر خاکدانه، کربن آلی و فسفر قابل دسترس بهعنوان حداقل ویژگیهای مؤثر بر کیفیت خاک انتخاب شدند. سپس کیفیت خاک با استفاده از دو مدل شاخص کیفیت تجمعی (IQI) و شاخص کیفیت نمورو (NQI) به روشهای نمرهدهی خطی و غیرخطی (LS و NLS) و هرکدام در دو مجموعه کل دادهها (TDS) و دادههای حداقل (MDS) ارزیابی شد. برای اولویتدهی و ارزیابی شاخصهای کیفیت خاک از مجموع دو معیار شاخص حساسیت و درصد راندمان استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخصهای کیفیت خاک به روش نمرهدهی خطی نسبت به غیرخطی تفاوت کیفیت خاک بین کاربریهای مختلف را بهتر نشان میدهد؛ بهطوریکه کاربری جنگل و زراعی در مقایسه با مرتع از میانگین شاخص کیفیت خاک بالاتری برخوردار بود.. مقادیر درصد راندمان نشان داد که شاخصهای IQI-LS و IQI-NLS برای مجموعه MDS در مقایسه با TDS با دارا بودن میزان راندمان 75 درصد از کارآیی بالاتری برخوردار هستند. براساس اولویتدهی شاخصهای کیفیت خاک، شاخص IQI-LS-MDS اولین رتبه را به خود اختصاص داد، بر این اساس از بین شاخصهای کیفیت خاک، IQI-LS-MDSبرای بررسی وضعیت کلی خاک در منطقه مطالعاتی قابلیت بیشتری دارد.
پیدایش و طبقه بندی خاکها
مهیار مشتاقی؛ حسن رمضانپور؛ نفیسه یغمائیان مهابادی؛ محمود شعبانپور
چکیده
طبقهبندی خاک، خاکها را بر اساس ویژگیهای متمایزشان به طبقات مختلف گروهبندی میکند. بنابراین نام و دستههای خاک، نمای کلی از چندین ویژگی خاک را ارائه میدهد. بهمنظور بررسی توانایی دو سامانهی طبقهبندی جهانی و آمریکایی در توصیف ویژگیهای خاکهای زیرکشت توتون شهرستان تالش استان گیلان، این مطالعه با حفر، تشریح و نمونهبرداری ...
بیشتر
طبقهبندی خاک، خاکها را بر اساس ویژگیهای متمایزشان به طبقات مختلف گروهبندی میکند. بنابراین نام و دستههای خاک، نمای کلی از چندین ویژگی خاک را ارائه میدهد. بهمنظور بررسی توانایی دو سامانهی طبقهبندی جهانی و آمریکایی در توصیف ویژگیهای خاکهای زیرکشت توتون شهرستان تالش استان گیلان، این مطالعه با حفر، تشریح و نمونهبرداری بیست خاکرخ در مناطق کشت توتون این شهرستان (جوکندان و کوهستان) انجام شد. منطقهی مورد مطالعه دارای رژیم رطوبتی یودیک و حرارتی ترمیک بود. بهکمک تجزیههای آزمایشگاهی و ویژگیهای مورفولوژیکی خاک ها، خاکرخها براساس دو سامانهی آمریکایی و جهانی طبقهبندی شدند. خاکرخهای شاهد از بین آنها انتخاب و ویژگیهای آنها در دوسامانهی طبقهبندی با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان داد که خاکرخهای شاهد در ردههای انتیسولز، اینسپتی سولز، مالیسولز و ورتیسولز سامانهی آمریکایی و ریگوسولز، فلوویسولز، کمبیسولز، اومبریسولز، فائوزمز و ورتیسولز سامانهی جهانی طبقهبندی شدند. سامانهی جهانی نسبت به سامانهی آمریکایی، با نتایج تجزیههای آزمایشگاهی کمتر، اطلاعات بیشتری را ارائه میدهد. همچنین در این مطالعه مشخص شد که سامانهی جهانی توصیفکنندههای بیشتری را برای انعکاس ویژگیهای جزئیتر در نامگذاری خاکها ارائه میدهد. از این رو، کارایی آن در مقایسه با سامانهی آمریکایی به نسبت بالاتر است. بنابراین میتوان اظهار نمود که سامانهی جهانی در ارائه اطلاعات بهتر خاک به کشاورزان، به مدیریت پایدار خاک مزارع توتون کمک بیشتری خواهد کرد.
فاطمه سمیع؛ نفیسه یغمائیان مهابادی؛ سپیده ابریشم کش؛ عطااله مصلحت جو
چکیده
تخریب محیطزیستی ناشی از استفاده نامناسب اراضی از جمله مشکلات جهانی است. به منظور ارزیابی اثر کاربری اراضی بر تخریب کیفیت خاک، شاخص حساسیت، نسبت لایهبندی و شاخص کیفیت خاک بر اساس مجموعه داده حداقل و توسط روشهای نمرهدهی خطی و غیرخطی تعیین شد. نتایج نشان داد که اثرکاربری اراضی تنها بر عامل فرسایشپذیری خاک به روش استواری معنیدار ...
بیشتر
تخریب محیطزیستی ناشی از استفاده نامناسب اراضی از جمله مشکلات جهانی است. به منظور ارزیابی اثر کاربری اراضی بر تخریب کیفیت خاک، شاخص حساسیت، نسبت لایهبندی و شاخص کیفیت خاک بر اساس مجموعه داده حداقل و توسط روشهای نمرهدهی خطی و غیرخطی تعیین شد. نتایج نشان داد که اثرکاربری اراضی تنها بر عامل فرسایشپذیری خاک به روش استواری معنیدار بود و کاربری جنگل در مقایسه با کاربری مرتع و زراعی دارای کمترین میزان عامل فرسایشپذیری خاک بود. شاخص حساسیت ویژگیهای خاک نشان داد که کلسیم کربنات معادل، ماده آلی، میانگین وزنی قطر خاکدانه و شاخص پایداری ساختمان خاک نسبت به سایر ویژگیها به تغییر کاربری حساستر بودند. نسبت لایهبندی ماده آلی و شاخص پایداری ساختمان خاک نیز نشان داد که این ویژگیها به خوبی میتوانند تخریب کیفیت خاک در اثر تغییر کاربری را نشان دهند. جرم مخصوص ظاهری خاک، ماده آلی، میانگین وزنی قطر خاکدانه و عامل فرسایشپذیری خاک به روش استواری به عنوان مجموعه داده حداقل انتخاب شدند. ارزیابی کیفیت خاک نشان داد که در رابطه با اثر کاربری اراضی بر شاخص کیفیت خاک، روش نمرهدهی غیرخطی بر نمرهدهی خطی برتری دارد، به نحوی که کاربری جنگل و زراعی به ترتیب از بیشترین و کمترین شاخص کیفیت خاک به روش نمرهدهی غیرخطی برخوردار بودند و با افزایش عمق، شاخص کیفیت خاک کاهش یافت. با توجه به حساسیت زیاد کیفیت خاک به تغییر کاربری اراضی پیشنهاد میشود به منظور پایداری زیستبوم از جنگلتراشی و تغییر کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه جلوگیری شود.
حورا فیاض؛ نفیسه یغمائیان؛ عاطفه صبوری؛ احمد شیرین فکر
چکیده
خاک بهعنوان یکی از مهمترین اجزای محیط زیست بوده و حاصلخیزی آن به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر تغییرات کمیت و کیفیت محصول مؤثر است. بهمنظور تأمین امنیت غذایی، توسعه یک روش مناسب برای ارزیابی حاصلخیزی و بهرهوری خاک از اهمیت زیادی برای تولید محصول برخوردار است. این پژوهش با هدف تعیین شاخص حاصلخیزی خاک با دو روش Fuzzy-AHP و پارامتریک، ...
بیشتر
خاک بهعنوان یکی از مهمترین اجزای محیط زیست بوده و حاصلخیزی آن به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر تغییرات کمیت و کیفیت محصول مؤثر است. بهمنظور تأمین امنیت غذایی، توسعه یک روش مناسب برای ارزیابی حاصلخیزی و بهرهوری خاک از اهمیت زیادی برای تولید محصول برخوردار است. این پژوهش با هدف تعیین شاخص حاصلخیزی خاک با دو روش Fuzzy-AHP و پارامتریک، شناسایی عوامل محدودکننده حاصلخیزی خاک و مقایسه دو روش ارزیابی کمی حاصلخیزی خاک در ارتباط با عملکرد در باغهای چای غرب استان گیلان انجام گرفت. در مجموع 66 نمونه خاک مرکب از عمق صفر تا 30 سانتیمتر و برگ سبز چای از بخشی از باغهای چای با عملکرد متفاوت برداشت شد. سپس شاخص حاصلخیزی خاک با دو روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی (SFI- Fuzzy AHP) و پارامتریک (SFI- Parametric) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار کربن آلی، پتاسیم قابل دسترس و pH از اثرگذارترین معیارهای حاصلخیزی خاک برای تولید چای در منطقه مطالعاتی هستند. برای هر دو شاخص SFI- Fuzzy AHP و SFI- Parametric بیشترین و کمترین شاخص حاصلخیزی خاک به ترتیب مربوط به باغ با عملکرد بالا و پایین بود. شاخص حاصلخیزی SFI- Fuzzy AHP در باغهای با عملکرد بالا و پایین از لحاظ آماری اختلاف معنیداری با یکدیگر نشان دادند. همچنین همبستگی بین عملکرد چای و شاخص SFI- Fuzzy AHP (63/0= R2)، بیشتر از شاخص SFI- Parametric (50/0= R2) بود. بنابراین تعیین شاخص حاصلخیزی خاک با روش Fuzzy-AHP برای ارزیابی حاصلخیزی خاک اراضی چایکاری بر روش پارامتریک برتری دارد.
نفیسه یغمائیان مهابادی؛ ناهید نوبهار دیلمی؛ مستانه رحیمی مشکله؛ علی قاطمی چوکامی
چکیده
توپوگرافی به عنوان یکی از فاکتورهای خاکسازی از طریق تأثیر بر توزیع آب در بخشهای مختلف زمیننما و همچنین اثر بر ویژگیهای خاک میتواند از عوامل مهم و مؤثر بر عملکرد و کیفیت محصول باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر توپوگرافی بر ویژگیهای خاک، عملکرد و کیفیت چای در منطقه لاهیجان استان گیلان انجام شد. به این منظور از یک ترانسکت ...
بیشتر
توپوگرافی به عنوان یکی از فاکتورهای خاکسازی از طریق تأثیر بر توزیع آب در بخشهای مختلف زمیننما و همچنین اثر بر ویژگیهای خاک میتواند از عوامل مهم و مؤثر بر عملکرد و کیفیت محصول باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر توپوگرافی بر ویژگیهای خاک، عملکرد و کیفیت چای در منطقه لاهیجان استان گیلان انجام شد. به این منظور از یک ترانسکت در شیب شمالی و یک ترانسکت در شیب جنوبی باغات چای منطقه، چهار موقعیت شیب انتخاب شد. در هر موقعیت شیب یک پروفیل حفر شد و در سه پلات اطراف آن نمونهبرداری خاک از مرکز هر پلات (عمق صفر تا ۳۰ سانتیمتر) و نمونهبرداری برگ سبز چای در هر پلات انجام گرفت. ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک، عملکرد و کیفیت چای بر اساس روشهای استاندارد تعیین شدند. نتایج نشان داد که بیشترین درصد مادهآلی، ازت و فسفر خاک مربوط به موقعیت پنجه شیب میباشد و مقدار رطوبت اشباع جهت شمالی به طور معنیداری بیشتر از جهت جنوبی است. همچنین بیشترین مقدار عملکرد و ویژگیهای کیفی چای شامل درصد تئافلاوین، تئاروبیجین، رنگ و شفافیت چای مربوط به موقعیت پنجه شیب دامنه شمالی میباشد. نتایج همبستگی نشان داد که ازت و ماده آلی خاک دو پارامتر مهم و مؤثر بر عملکرد و کیفیت چای میباشند. بر طبق نتایج ارزیابی کیفی تناسب اراضی منطقه مطالعاتی، مهمترین عوامل محدود کننده شامل شرایط اقلیمی به ویژه حداقل درجه حرارت سردترین ماه و توپوگرافی (شیب) برای کشت چای در منطقه میباشدکه در موقعیت شانه شیب و شیب پشتی، پایینترین کلاس تناسب (N) را موجب شده است.