احسان غجه پور؛ وحیدرضا جلالی؛ اعظم جعفری؛ مجید محمودآبادی
چکیده
آگاهی داشتن از نحوه تغییرپذیری متغیرهای خاکی یکی از پیش‌شرط‌های مدیریت صحیح منابع کودی در یک کشاورزی پایدار قلمداد می گردد. لذا هدف از این پژوهش ارائه روشی نوین برای ارزیابی تغییرات مکانی برخی از ویژگیهای شیمیایی خاک با استفاده از تابع مفصل میباشد. بدین منظور با استفاده از روش شبکهبندی، نمونهبرداری از منطقهای به وسعت 484 هکتار در ...
بیشتر
آگاهی داشتن از نحوه تغییرپذیری متغیرهای خاکی یکی از پیش‌شرط‌های مدیریت صحیح منابع کودی در یک کشاورزی پایدار قلمداد می گردد. لذا هدف از این پژوهش ارائه روشی نوین برای ارزیابی تغییرات مکانی برخی از ویژگیهای شیمیایی خاک با استفاده از تابع مفصل میباشد. بدین منظور با استفاده از روش شبکهبندی، نمونهبرداری از منطقهای به وسعت 484 هکتار در 10 کیلومتری غرب شهرستان بافت صورت گرفت، بدین صورت که منطقه به طور کاملاً منظم تقسیمبندی شد که مساحت هر شبکه 4 هکتار بود. سپس از هر شبکه به طور تصادفی یک نمونه خاک و در مجموع 121 نمونه از لایه سطحی خاک تهیه شد. پس از هوا خشک نمودن نمونهها و عبور از الک 2 میلیمتری، فسفر قابل جذب و پتاسیم قابل جذب اندازهگیری شد. برای درونیابی به روش تابع مفصل از چهار تابع مفصل ارشمیدسی شامل توابع کلایتون، فرانک، گامبل و جو استفاده شد. تحلیل نتایج با استفاده از معیارهای میانگین ریشه دوم مربعات استاندارد (RMSE)، ضریب تبیین (R2)، میانگین خطای مطلق(MAE) و میانگین خطای انحراف (MBE) با درونیابهای انواع کریجینگ و روش IDW مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش وزن دهی عکس فاصله (IDW) با دارا بودن مقدار ضریب همبستگی (76/0=R2) و ریشه مجموع مربعات خطا (93/2=RMSE) ضعیفترین تخمینها را ارائه داده است در حالی که روش تابع مفصل میانه با دارا بودن 84/0=R2 و 59/2=RMSE بهترین دقت در انجام تخمین ها را ارائه نمود و بنابراین می تواند جایگزین خوبی برای روشهای کلاسیک میانیابی قلمداد گردد.
فیزیک، فرسایش و حفاظت خاک
حسین خیرآبادی؛ مجید محمودآبادی؛ وحیدرضا جلالی؛ هرمزد نقوی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی نمونه‌گیر BSNE در تله‌اندازی ذرات رسوب حاصل از اعمال سرعت‌های مختلف باد بر روی خاکهای با توزیع اندازه ذرات متفاوت و همچنین معرفی پارامتری جدید با عنوان انتقال‌پذیری ذرات رسوب در ارتفاع‌های مختلف با استفاده از آزمایش تونل باد انجام شد. سه سرعت باد شامل 6، 10 و 14 متر بر ثانیه در ارتفاع 40 سانتی‌متری بر ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی نمونه‌گیر BSNE در تله‌اندازی ذرات رسوب حاصل از اعمال سرعت‌های مختلف باد بر روی خاکهای با توزیع اندازه ذرات متفاوت و همچنین معرفی پارامتری جدید با عنوان انتقال‌پذیری ذرات رسوب در ارتفاع‌های مختلف با استفاده از آزمایش تونل باد انجام شد. سه سرعت باد شامل 6، 10 و 14 متر بر ثانیه در ارتفاع 40 سانتی‌متری بر روی سطحی به طول 7 متر از سه نمونه خاک (با حداکثر اندازه ذرات 2، 75/4 و 8 میلی‌متر (D2mm، D4.75mm و D8mm) ایجاد و رسوب تولیدی با استفاده از نمونه‌گیر BSNEدر ارتفاع‌های 10، 30، 50، 70 سانتیمتر جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد با افزایش ارتفاع، مقدار رسوب انتقال یافته به صورت نمایی کاهش می‌یابد. با افزایش سرعت باد، مقدار رسوب تولیدی افزایش و با بزرگ‌تر شدن اندازه ذرات خاکدانه، مقدار آن کاهش یافت. شدت انتقال ذرات در نزدیک بستر برای خاکهای D2mm، D4.75mm و D8mm به‌ترتیب بین 28/0 تا 11/2، 19/0 تا 06/1 و 23/0 تا 65/0 گرم بر سانتی‌مترمربع در دقیقه متغیر بود. کارایی نمونه‌گیر رسوب بسته به سرعت‌های مختلف باد و اندازه ذرات متفاوت خاک، بین 53 تا 82 درصد نوسان داشت. همچنین مشخص گردید که با افزایش ارتفاع از سطح، میزان انتقال‌پذیری ذرات رسوب در واحد سرعت باد، بطور نمایی کاهش می‌یابد. یافته‌ها بیانگر این مطلب نیز بود که در بین کلاس‌های مختلف اندازه ذرات رسوب، برای نمونه‌گیرهای منتخب در دو ارتفاع 10 و 30 سانتیمتر، ذرات در دامنه اندازه 125 تا 500 میکرون، بیشترین انتخاب‌پذیری را دارند.
تغذیه گیاه، حاصلخیزی خاک و کودها
سحر طاقدیس؛ مجید حجازی؛ وحیدرضا جلالی
چکیده
روی یکی از عناصر کم مصرف ضروری برای گیاه و انسان است و در بسیاری از چرخههای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی موجودات زنده نقش دارد. در شرایط کمبود روی، گیاهان از طریق ترشح اسیدهای آلی در ریزوسفر سبب افزایش فراهمی روی در خاک میشوند. به منظور بررسی سینتیک رهاسازی روی توسط اسیداگزالیک، 5/1 گرم از نمونههای خاک سطحی (30-0 سانتیمتر) در دو ...
بیشتر
روی یکی از عناصر کم مصرف ضروری برای گیاه و انسان است و در بسیاری از چرخههای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی موجودات زنده نقش دارد. در شرایط کمبود روی، گیاهان از طریق ترشح اسیدهای آلی در ریزوسفر سبب افزایش فراهمی روی در خاک میشوند. به منظور بررسی سینتیک رهاسازی روی توسط اسیداگزالیک، 5/1 گرم از نمونههای خاک سطحی (30-0 سانتیمتر) در دو تکرار به لولههای پلیاتیلنی حاوی 15 میلیلیتر اسید اگزالیک (نسبت 10:1 خاک به محلول) در دو سطح 100 و 200 میلیگرم در لیتر اضافه و سوسپانسیونها در بازه زمانی 1 تا 72 ساعت تکان داده شدند. در زمانهای مشخص شده غلظت روی در عصاره با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد؛ سپس معادلات مختلف سینتیکی بر دادههای حاصل از آزمایش برازش داده گردیدند. با توجه به نتایج، الگوی رهاسازی روی در خاک نشان داد که رهاسازی روی در ابتدا با سرعت زیاد انجام گرفته و با گذشت زمان به تدریج به یک تعادل نسبی رسیده است. افزایش سطح اسید اگزالیک در تمامی زمانها سبب کاهش رهاسازی روی در خاکهای مورد مطالعه شد. بر اساس ضریب تبیین و خطای استاندارد معادلات برازش یافته، معادلات ایلوویچ، تابع توانی و پخشیدگی پارابولیک و در انتها معادله مرتبه صفر به ترتیب به عنوان بهترین معادلات در توصیف دادهها شناخته شدند. نتایج نشان میدهد که کاربرد اسید اگزالیک در سطح 100 میلی گرم در لیتر میتواند سبب افزایش رهاسازی روی و افزایش قابلیت دسترسی آن در خاک شود.
هاشم شمس الدین؛ وحیدرضا جلالی؛ اعظم جعفری
چکیده
فلزات سنگین در همه خاک‌ها وجود دارند ولی آلودگی خاک به این فلزات، به دلیل فعالیت‌های بشری روند نگران‌کننده‌ای به خود گرفته است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت فلزات سنگین آرسنیک، سرب، کادمیوم، روی و مس در خاکهای اطراف مجتمع مس سرچشمه به کمک شاخصهای زیست محیطی میباشد. تعداد 100 نمونه خاک سطحی از خاکهای اطراف معدن و مجتمع فرآوری ...
بیشتر
فلزات سنگین در همه خاک‌ها وجود دارند ولی آلودگی خاک به این فلزات، به دلیل فعالیت‌های بشری روند نگران‌کننده‌ای به خود گرفته است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت فلزات سنگین آرسنیک، سرب، کادمیوم، روی و مس در خاکهای اطراف مجتمع مس سرچشمه به کمک شاخصهای زیست محیطی میباشد. تعداد 100 نمونه خاک سطحی از خاکهای اطراف معدن و مجتمع فرآوری برداشته شد و با استفاده از روش هضم چهار اسید و به کمک دستگاه (ICP-OES) غلظت کل فلزات سنگین اندازهگیری شد. شاخصهای زمینانباشتگی، فاکتور غنیشدگی و شاخص بار آلودگی جهت تعیین میزان آلودگی منطقه مورد مطالعه بکار برده شد. نتایج نشان داد میانگین غلظت فلزات سنگین بیشتر از غلظت زمینه است که بیانگر ورود عناصر از منابع آنتروپوژنیکی در منطقه است. همچنین غلظت بالای عناصر مورد بررسی به استثناء آرسنیک، در نزدیک معدن و کارخانه مشاهده شد. در حالیکه بیشترین غلظت آرسنیک در شمال غربی منطقه تعیین شد. میزان شاخص زمینانباشتگی برای همه فلزات در اطراف معدن و کارخانه بیشتر از 3 به دست آمد که نشان میدهد خاک دچار آلودگی شدید تا خیلی شدید به ویژه از نظر کادمیوم و آرسنیک محسوب میشود. مقادیر منفی شاخص زمینانباشتگی در مناطق مسکونی مشاهده گردید که در کلاس پاک قرار میگیرند. فاکتور آلودگی برای کادمیوم، بیشترین آلودگی و برای روی، کمترین آلودگی را در منطقه نشان داد. تجزیه و تحلیل نقشه پهنهبندی شاخص بار آلودگی نشان داد که بیشترین آلودگی در اطراف معدن و سپس در اطراف کارخانه میباشد و با افزایش فاصله، غلظت آلودگی به تدریج کمتر میشود.
