شیمی و آلودگی خاک
زهرا البوزهر؛ ندا مرادی؛ سعید حجتی
چکیده
کانیهای رس طبیعی در حذف آلودگی محیط‌های آبی از مزایای زیست محیطی و اقتصادی برخوردار هستند. تحقیق حاضر با هدف بررسی ترمودینامیک و سینتیک جذب روی توسط سپیولیت و کائولینیت از محلولهای آبی اجرا گردید. مطالعات سینتیکی در دماهای 25، 35 و 45 درجه‌سانتی‌گراد و زمان‌های مختلف (5، 10، 15، 20، 30، 60، 120، 240، 480، 720، 1440 و 2880 دقیقه) بررسی شد. رفتار جذبی ...
بیشتر
کانیهای رس طبیعی در حذف آلودگی محیط‌های آبی از مزایای زیست محیطی و اقتصادی برخوردار هستند. تحقیق حاضر با هدف بررسی ترمودینامیک و سینتیک جذب روی توسط سپیولیت و کائولینیت از محلولهای آبی اجرا گردید. مطالعات سینتیکی در دماهای 25، 35 و 45 درجه‌سانتی‌گراد و زمان‌های مختلف (5، 10، 15، 20، 30، 60، 120، 240، 480، 720، 1440 و 2880 دقیقه) بررسی شد. رفتار جذبی فلز روی توسط کانیهای سپیولیت و کائولینیت در زمان‌های مختلف با مدل‌های سینتیکی شبه مرتبه اول، شبه مرتبه دوم، ایلوویچ و پخشیدگی درون ذرهای مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش زمان و کاهش دما از 45 به 25 درجه سانتی‌گراد، میزان جذب روی توسط هر دو کانی افزایش یافته است. همچنین زمان تعادل 720 دقیقه تعیین و بیشترین درصد حذف روی در دمای 25 درجه-سانتی‌گراد مشاهده شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از برازش مدل‌های سینتیکی با داده‌های تجربی، مدل شبه مرتبه دوم با بالاترین ضریب تبیین (99/0-97/0= R2) به عنوان بهترین مدل انتخاب شد. بهطور کلی، ظرفیت جذب روی در هر سه دمای مورد مطالعه در کانی سپیولیت بیشتر از کائولینیت بود. پارامترهای ترمودینامیکی شامل تغییرات انرژی آزاد گیبس (ΔG)، آنتالپی (ΔH)و آنتروپی (ΔS)نشان داد که فرآیند جذب روی توسط کانیهای مورد مطالعه یک واکنش گرمازا است.
سیده ساناز موسوی؛ سعید حجتی؛ احمد لندی
چکیده
نتایج تجزیه خاکهای کشاورزی ایران سطح متفاوتی از کمبود روی را نشان میدهد. این مطالعه با دو هدف (1) اندازه-گیری و تعیین شکل‌های شیمیایی روی در افق‌های مشخصه مالیک، کلسیک و سالیک جمع‌آوری شده از مناطق مختلف در استان خوزستان (2) و بررسی سهم برخی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی این خاک‌ها در تعیین فراهمی روی قابل دسترس این خاک‌ها صورت ...
بیشتر
نتایج تجزیه خاکهای کشاورزی ایران سطح متفاوتی از کمبود روی را نشان میدهد. این مطالعه با دو هدف (1) اندازه-گیری و تعیین شکل‌های شیمیایی روی در افق‌های مشخصه مالیک، کلسیک و سالیک جمع‌آوری شده از مناطق مختلف در استان خوزستان (2) و بررسی سهم برخی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی این خاک‌ها در تعیین فراهمی روی قابل دسترس این خاک‌ها صورت گرفت. بدین منظور و برای کمی‌سازی توزیع روی قابل دسترس در خاکهای مورد بررسی (با سه تکرار) از روش عصارهگیری دنباله-ای تسیر استفاده شد. به منظور برآورد دقت نتایج شش مرحله-ای تسیر یک گرم خاک گواهی شده ایالت مونتانا (ANIST 27 11 A) مورد استفاده قرار گرفت و درصد بازیابی به دست آمده 5/94% بود. از نرم افزار visual MENTEQ نسخه 1/3 برای محاسبه گونه‌های روی غالب در محلول تعادلی استفاده شد. پارامترهای Zn2+, Ca2+, Mg2+ ,Na+, K+, PO43−, SO42-, Cl−, ، EC و pHبه عنوان ورودی‌های مدل استفاده شدند. نتایج جزءبندی روی نشان داد که شکل‌های آلی، کربناتی و اکسیدی در افق مالیک و کلسیک و شکل‌های کربناتی، اکسیدی و تبادلی در افق سالیک شکل‌های غالب و مؤثر روی قابل دسترس گیاه می-باشند. همچنین نتایج نشان داد گونه‌هایZn2+, Zn(OH)2(aq), Zn-DOM (aq), وZn (OH)+ گونه‌های غالب روی در همه افق‌های مشخصه انتخابی هستند. نتایج حاصل از محاسبات فاکتور تحرک عنصر روی با افزودن 10 میلی گرم به کیلوگرم خاک سولفات روی نشان از مقادیر کمتر فاکتور تحرک در افق مشخصه مالیک نسبت به کلسیک و سالیک بود.
سعید حجتی
چکیده
این مطالعه با هدف منشاءیابی و تعیین میزان آلودگی گرد و غبار خیابانی شهر اهواز به فلزات سرب، روی و مس انجام شد. بدین منظور از گرد و غبار معابر و خیابان‌های 69 نقطه و خاک سطحی (5-0 سانتی‌متری) 23 نقطه‌ی شهر اهواز در بهمن‌ماه 1393 نمونه‌برداری و الگوی توزیع اندازه ذرات آن-ها به روش پراش پرتو لیزر، مقادیر آنیون‌ها و کاتیون‌های محلول به روش ...
بیشتر
این مطالعه با هدف منشاءیابی و تعیین میزان آلودگی گرد و غبار خیابانی شهر اهواز به فلزات سرب، روی و مس انجام شد. بدین منظور از گرد و غبار معابر و خیابان‌های 69 نقطه و خاک سطحی (5-0 سانتی‌متری) 23 نقطه‌ی شهر اهواز در بهمن‌ماه 1393 نمونه‌برداری و الگوی توزیع اندازه ذرات آن-ها به روش پراش پرتو لیزر، مقادیر آنیون‌ها و کاتیون‌های محلول به روش کروماتوگرافی یونی و غلظت فلزات سنگین در نمونه‌های جمع-آوری شده با استفاده از دستگاه ICP تعیین گردید. نتایج نشان داد که توزیع اندازه ذرات گرد و غبار در نمونه‌های مورد بررسی دارای الگوی توزیع دوقله‌ای با فراوانی بیشتر ذرات در اندازه سیلت و سپس شن ریز است. به‌گونه‌ای که 57 تا 89 درصد ذرات گرد و غبار جمع‌آوری شده را سیلت و 5 تا 16 درصد ذرات را شن ریز تشکیل میدهد. بررسی ترکیب شیمیایی ذرات گرد و غبار از لحاظ میزان آنیون‌ها و کاتیون‌های محلول نیز حاکی از فراوانی یون‌های سدیم، کلسیم، کلراید و سولفات در نمونه‌های جمع‌آوری شده است که در مقایسه با خاکهای منطقه مقادیر بسیار بیشتری را نشان میدهد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت تمامی فلزات مورد بررسی از متوسط خاکهای منطقه و پوسته‌ی فوقانی زمین بیشتر بوده و بهصورت روی ˂ مس ˂ سرب می‌باشد. همچنین نتایج نشان داد که گرد و غبار خیابانی شهر اهواز در رابطه با عناصر مطالعه شده در وضعیت آلودگی زیاد قرار دارد. متوسط شاخص آلودگی یکپارچه‌ی نمرو 26/7 به‌دست آمد که آلودگی زیاد گرد و غبار خیابانی را در شهر اهواز نشان میدهد.
شیمی و آلودگی خاک
ُسمیرا علوانی؛ سعید حجتی؛ احمد لندی
چکیده
تا کنون پژوهشهای اندکی در رابطه با بررسی توانایی نانوذرات پالیگورسکیت در کاهش آلودگی فلزات سنگین از محیط زیست انجام شده است. این پژوهش با هدف بررسی توانایی کانی پالیگورسکیت در اندازههای نانو و میکرو در حذف رقابتی سرب و مس از محلولهای آبی صورت گرفته است.آزمایشهای سینتیکی در 11 زمان تماس مختلف با استفاده از محلولهایی ...
بیشتر
تا کنون پژوهشهای اندکی در رابطه با بررسی توانایی نانوذرات پالیگورسکیت در کاهش آلودگی فلزات سنگین از محیط زیست انجام شده است. این پژوهش با هدف بررسی توانایی کانی پالیگورسکیت در اندازههای نانو و میکرو در حذف رقابتی سرب و مس از محلولهای آبی صورت گرفته است.آزمایشهای سینتیکی در 11 زمان تماس مختلف با استفاده از محلولهایی که حاوی 150 میلیگرم بر لیتر از عناصر سرب و مس بودند، انجام شده است. کانی پالیگورسکیت به ترتیب با استفاده از آسیاب برقی و آسیاب گلولهای سیارهای در دو اندازه کوچکتر از 1/0 میلیمتر و کوچکتر از 100 نانومتر تهیه و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی کانی، شامل ظرفیت تبادل کاتیونی (از روش اشباعسازی با استات سدیم)، سطح ویژه (روش BET) و تجزیه عنصری آن به روش XRF اندازهگیری شده است. تعیین همدماهای جذب عناصر در قالب آزمایشات پیمانهای و 6 غلظت تعادلی انجام شد.نتایج این پژوهش نشان میدهد که با افزایش زمان تماس و کاهش اندازه ذرات از میکرو به نانو جذب عناصر سنگین سرب و مس افزایش یافته است؛ همچنین در ارزیابی سه مدل سینتیکی درجه اول، درجه دوم کاذب و پخشیدگی درون ذرهای جهت توصیف فرآیند جذب سرب و مس توسط کانی پالیگورسکیت به نظر میرسد مدل درجه دوم در توصیف فرآیند جذب سرب و مس توسط هر دو اندازه ذرات کانی تخمینهای قابل قبول تری را ارائه میدهد. همچنین نتایج مدل لانگمویر برازش بهتری نسبت به مدل فروندلیچ نشان میدهد؛ بر این اساس، به نظر میرسد ظرفیت جذب سرب از محلولهای آبی توسط میکرو و نانوذرات کانی پالیگورسکیت نسبت به مس بیشتر است.
تغذیه گیاه، حاصلخیزی خاک و کودها
فرانک قاسمی؛ سعید حجتی؛ احمد لندی؛ رویا زلقی
چکیده
سپیولیت و پالیگورسکیت از گروه رسهای فیبری هستند که در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک یافت میشوند. شناخت در زمینه رفتار این دو کانی در محیط ریزوسفر گیاهان کشاورزی و کارکرد ریزجانداران اندک است. این پژوهش با هدف بررسی مقدار رهاسازی منیزیم از دو کانی سپیولیت و پالیگورسکیت، در ریزوسفر گیاه سورگوم در شرایط همزیست با قارچ میکوریزی ...
بیشتر
سپیولیت و پالیگورسکیت از گروه رسهای فیبری هستند که در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک یافت میشوند. شناخت در زمینه رفتار این دو کانی در محیط ریزوسفر گیاهان کشاورزی و کارکرد ریزجانداران اندک است. این پژوهش با هدف بررسی مقدار رهاسازی منیزیم از دو کانی سپیولیت و پالیگورسکیت، در ریزوسفر گیاه سورگوم در شرایط همزیست با قارچ میکوریزی گلوموس موسه به گونه آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل منبع منیزیم در سه سطح (محلول غذایی، پالیگورسکیت و سپیولیت) و قارچ در دو سطح (وجود و عدم وجود قارچ) بودند. گیاه سورگوم در گلدانهای دارای شن کوارتزی و نیز سپیولیت یا پالیگورسکیت سترون شده پس از اعمال تیمارهای قارچی کشت و با محلول غذایی جانسون دارای منیزیم و بدون منیزیم در دوره کشت 70 روزه تغذیه شدند. پس از پایان دوره کشت، در آغاز کلروفیل گیاهان، بلندی گیاه و قطرساقه بهترتیب با کلروفیل متر، متر نواری و کولیس اندازهگیری شدند. سپس ریشهها و اندام هوایی از یکدیگر جدا شده و بیومس گیاه، درصد کلونیزاسیون ریشهها و اندازه منیزیم جذب شده گیاه پس از آسیاب و عصارهگیری، بررسی گردید. بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه در تیمارهای دارای پالیگورسکیت و کمترین اندازه آن در تیمار شاهد بوده است؛ ولی اندازه منیزیم جذب شده گیاه و شاخص کلروفیل در تیمارهای حاوی کانی پالیگورسکیت بهطور قابل توجهی کمتر از سایر تیمارها بوده است. مقایسه شرایط حضور و عدم حضور قارچ گلوموسموسه نشان داد که در حضور قارچ اندازه منیزیم جذب شده گیاه سورگوم از این دو کانی بیشتر بوده است؛ لذا میتوان اظهار داشت که حضور قارچ گلوموسموسه بهصورت همزیست با گیاه سورگوم تأثیر معنیداری بر رهاسازی منیزیم از کانی سپیولیت و پالیگورسکیت و جذب آن توسط گیاه داشته است و در این ارتباط رهاسازی منیزیم از کانی سپیولیت بهطور قابل توجهی بیشتر از پالیگورسکیت بود.
نرگس محراب؛ مصطفی چرم؛ سعید حجتی
دوره 37، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-11
چکیده
به منظور بررسی تأثیر زئولیت غنی شده با آمونیوم و دو نوع بافت خاک بر خصوصیات رشدی گیاه گندم و کارایی مصرف آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشگاه شهید چمران اهواز، در پاییز 1390 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 درصد و 10 درصد زئولیت خام، 5 درصد و 10 درصد زئولیت غنیشده با آمونیوم، تیمار کود ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر زئولیت غنی شده با آمونیوم و دو نوع بافت خاک بر خصوصیات رشدی گیاه گندم و کارایی مصرف آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشگاه شهید چمران اهواز، در پاییز 1390 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 درصد و 10 درصد زئولیت خام، 5 درصد و 10 درصد زئولیت غنیشده با آمونیوم، تیمار کود شیمیایی (100 کیلوگرم در هکتار) و بافت خاک شامل لوم رسی و لوم شنی بودند. نتایج نشان داد که بافت خاک بر تمام فاکتورهای خصوصیات رشدی گندم و همچنین کارایی مصرف آب در سطح یک درصد اثر معنیدار داشت. درصد نیتروژن گیاه، وزن هزاردانه و عملکرد دانه در خاک لوم شنی نسبت به لوم رسی بالاتر بود. کارایی مصرف آب در بافت لوم رسی بیشتر از لوم شنی اندازهگیری شد. هیچ یک از تیمارهای زئولیتی بر کارایی مصرف آب اثر معنی داری نداشتند. بالاترین درصد نیتروژن گیاه در تیمار کود شیمیایی و 10 درصد زئولیت غنیشده با آمونیوم و بالاترین عملکرد دانه در تیمار 10 درصد زئولیت غنیشده با آمونیوم مشاهده شد. بیشترین میزان C/Nدر تیمار 10 درصد زئولیت خام و در بافت لوم شنی اندازهگیری شد. بنابراین با کاربرد بیشتر زئولیت غنیشده با آمونیوم و با مصرف کمتر کود شیمیایی میتوان خصوصیات رشدی گیاه گندم را بهبود داد و از این طریق علاوه بر صرفهجویی در مصرف کودهای شیمیایی به کاهش آلودگیهای محیط زیست کمک کرد.
سعید حجتی؛ احمد لندی؛ هیام آل کثیری
دوره 36، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 13-22
چکیده
پساب صنایع مختلف حاوی مقادیر قـابل توجهی فلزات سنگین هستند که پس از ورود به خاک و آبشویی از آن میتوانند آلودگی آبهای زیرزمینی را باعث شوند. مطالعات اندکی در رابطه با تاثیر کاربرد کانیهای رسی در ممانعت از آبشویی این عناصر صورت گرفته است. لذا این مطالعه با هدف بررسی کارایی کانی سپیولیت به عنوان یک جاذب قوی و ارزان قیمت در جلوگیری ...
بیشتر
پساب صنایع مختلف حاوی مقادیر قـابل توجهی فلزات سنگین هستند که پس از ورود به خاک و آبشویی از آن میتوانند آلودگی آبهای زیرزمینی را باعث شوند. مطالعات اندکی در رابطه با تاثیر کاربرد کانیهای رسی در ممانعت از آبشویی این عناصر صورت گرفته است. لذا این مطالعه با هدف بررسی کارایی کانی سپیولیت به عنوان یک جاذب قوی و ارزان قیمت در جلوگیری از آبشویی عناصر سرب و روی از ستونهای خاک در شرایط آزمایشگاهی صورت پذیرفت. بدین مـنظور 400 میلیلیتر مـحلولهایی که حاوی غلظت 75 میلیگرم در لیتر عناصر سرب و روی بودند از یک ستون شنی از پیش اشباع شده که حاوی مقادیر مختلفی از کانی سپیولیت (2، 4، 6 و 8 درصد) در دو اندازه کوچکتر از 2 میکرون و 20 تا 50 میکرون بودند با دبی 2/1 لیتر در ساعت عبور داده شد و غلظت سرب و روی در محلولهای خروجی (20 میلیلیتری) با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که کاربرد کانی سپیولیت آبشویی عناصر سرب و روی را در مقایسه با تیمار شاهد به طور معنیداری کاهش میدهد. همچنین با افزایش میزان کاربرد کانی سپیولیت از 2 به 8 درصد و کاهش اندازه ذرات کانی فوق از 20 تا 50 میکرون به ریزتر از 2 میکرون، آبشویی عناصر سرب و روی از ستونهای مورد مطالعه کاهش مییابد. لیکن میزان سرب آبشویی شده در مقایسه با روی بسیار کمتر است. در کل به نظر میرسد که استفاده از کانی سپیولیت میتواند راهکار مناسبی در جهت کاهش انتقال عناصر سرب و روی به آبهای زیرزمینی باشد.
